İşletmelerde stratejik karar verme süreci ve başarısını etkileyen temel faktörler: Mersin ili merkezli uluslararası taşımacılık sektörü işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Sanayi devrimi ile artan rekabet, günümüze kadar evrimini dönüşerek sürdürmektedir. Temelde rekabet sadece mevcut pozisyonu korumak değil, gelecek pozisyonu yaratmaktır. Ancak gelecek mevcut ve gerçek olmadığı için yapılacak tahmin ve kararsal faaliyetlerde tutarlılık gittikçe zorlaşmaktadır. İşletmeler bu durum karşısında, verdikleri/verecekleri kararları stratejik olarak değerlemek zorundadır. Stratejik karar verme (SKV) doğal bir faaliyet olarak gelecek işletme yönetim/yönetici gündeminde yerini almıştır. Ne var ki, SKV gerek kuramsal gerekse uygulamada ifade edilmesi çok kolay değildir. Bunun en büyük nedeni, süreç ve süreci etkileyen faktörlerin çokluğu ve niteliğidir.Bu amaçla tezde SKV süreci başarısını etkileyen faktörler üzerine odaklaşılmış ve temelde de literatürde Dean ve Sharfman öngördüğü 6 belirleyici faktör (rasyonellik, rekabet tehdidi, kararın önem derecesi, dışsal kontrol, çatışma ve belirsizlik) Mersin ili Merkezli uluslararası taşımacılık işletmelerinde araştırılmış ve elde edilen bulgular yorumlanmıştır. Süreçte kararın önem derecesi pozitif ve anlamlı olarak saptanmıştır. Buna göre, işletme yöneticilerinin SKV sürecinde, kararın önem derecesi arttıkça, daha dikkatli ve etkin davrandıkları söylenebilir. Anahtar KelimelerStratejik karar verme, rasyonellik, rekabet, önem, dışsal kontrol, çatışma, belirsizlik.

The competition that gained impetus following Industrial Revolution has been continuing evolution. The competition is basically not only preserving the current status but also creating a prospective position. However, it gradually gets much harder to maintain consistency with the estimates and decisional activities as the future does not mean current and it is not factual. The enterprises, under these circumstances, are required to appreciate their already-taken decisions or prospective decisions strategically. Strategic decision-making has made its appearance in prospective enterprise management/executives agenda as a natural activity. However, strategic decision-making is not a simple term to express theoretically or practically. The main reason behind this is the process itself and the abundance and quality of the factors affecting the process. Thus, this study focuses on the factors affecting SDM process and success and 6 determinants proposed by Dean and Sharfman (rationality, competition threat, significance level of the decision, external control, conflict and uncertainty) in literature have been researched in international transportation companies located in Mersin district of Turkey. The data obtained have been analyzed. The significance level of the decision has been found positive and meaningful in the process. Thus, it can be inferred that the executives of the enterprises act more responsibly and efficiently during strategic decision making process as the significance level of the decision grows. Key WordsStrategic decision-making, rationality, competition, significance, external control, conflict, uncertainty.