Kırım`da geleneksel Sünnilik ve Habaşiler hareketi

Abstract

Kırım, önce Altın Ordu Devletinin vilayeti iken, Giraylar soyunun idaresinde hanlığa dönüşmüştür. Hanlığın kurucusu I. Hacı Giray'dır. 1441'de kendi adına para bastırmıştır. Onun yerine tahta gecen I. Mengli Giray (1468-1514), Fatih Sultan Mehmed'e başvurarak hanlığını Osmanlı Devleti'ne bağlamıştır (1475). Kırım, 1783'te Rusların işgaline uğramış ve Bukreş Antlaşmasıyla Rusya'ya bırakılmıştır (1812).Sovyet rejimi dinlere karşı düşmanca bir tavır alınca Kırım topraklarında İslâm hakkında kitap basımı ve yayımı imkânı kalmamıştır. Bu dönemde İslâm dini halk din-darlığı ve Nakşibendî, Kadirî tarikatları tarafından korunmaya çalışılmıştır. Böylece Hanefilik/Maturidilik eksenli İslâm anlayışının ülke topraklarında devamlılığı sağlan-mıştır.1991'den sonra ise ülkede dışardan gelen çeşitli dini gruplar faaliyet göstermeye başlamışlardır. Bunlar arasında özellikle Vehhabi/Selefi kökenli hareketler ve Habaşlar halk arasında fitne ve ayrılığa sebep olmaktadırlar. Habaşlar resmi otoritenin de desteğini almakta ve Kırımda ikinci bir müftülük teşkilatı kurarak toplumu bölmeye çalış-maktadırlar. Tezde bu konular incelenmeye çalışılacaktır.

While the province of Ordu State before Altın, transform the management of the khanate was Giray's descendants. I. Haci Giray, the founder of the Khanate. In 1441 it has minted its own coins. Instead, board night Meñli I Giray (1468-1514), referring to the Fatih Sultan Mehmet khanate attributed to the Ottoman Empire (1475). Crimea, suffered the invasion of Russia in 1783, Russia was left with the Treaty of Bucharest (1812).Publication of books about Islam Soviet regime in a hostile attitude taken by the Crimean land against religion and had no chance of publication. Islamic religious piety of people during this period and has tried to protect by Kadir Naqshbandi sect. So Hanafi / Maturidite continuity in the understanding of the Islamic religion, the territory has been made.After 1991 the country has been active in various religious groups coming from outside. Among them, Wahhabi / Salafi movement origin and Habas have been caused strife and division among the people. Habash and with the support of the public authorities by establishing a second mufti organization in Crimea is trying to divide the community. The thesis will try to examine these issues.