Temettuat defterlerine göre XIX. yüzyıl ortalarında Serik kazasına bağlı Gebiz beldesi ve çevre köylerinin sosyal ve ekonomik durumu

Abstract

Osmanlı Devleti, Tanzimat Dönemiyle birlikte Avrupa'daki yeniliklerden yararlanmak maksadıyla bazı düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemelerden vergi sisteminin de etkilendiğini görmek mümkündür. Yeni düzenleme ile birlikte vergiler hanelerin gelir düzeyine göre alınmaya başlanmıştır. Böylelikle hanelerin bütün gelirleri sayılıp kayıt altına alınarak işe başlanmıştır. Bu kayıtlar temettuat defterleri olarak bugün karşımıza çıkmaktadır. Temettuat defterleri bölgenin sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda bize bilgiler sunmaktadır.XIX. yüzyılda kaleme alınan bu temettuat defterleri bugün `Temettuat Defterlerine Göre XIX. Yüzyıl Ortalarında Serik Kazasına Bağlı Gebiz Beldesi ve Çevre Köylerinin Sosyal ve Ekonomik Durumu` adlı tezimizin kaynağını oluşturmaktadır. Bu kaynaklardan 10534, 10535, 10536, 10541, 10544, 10549, 10551, 10554 numaralı defterler ele alınmıştır. Bu defterlerden Serik Kazasının Gebiz Beldesi ve çevre köyleri araştırılarak sosyal, kültürel ve ekonomik durumu ile ilgili bilgiler sunulmaktadır. Bu yüksek lisans tezi çalışması dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Serik'in isim menşei ve coğrafi konumu hakkında bilgiler verdikten sonra ilkçağdan günümüze kadarki süreçte Serik'te hâkimiyet kuran devletler hakkında malumat verilmiştir. Bu bölüm altında Osmanlı Devleti'nin vergi düzeni hakkında bilgi verilerek Tanzimat'tan sonra yapılan düzenlemeler ile ilgili ayrıntılı bilgi verilmiştir.Birinci bölümde temettuat defterleri çerçevesinde Serik Kazasının Gebiz Beldesi ve çevre köylerinin idari, nüfus ve sosyal durumu hakkında malumat verilerek bu bilgiler temellendirilmeye çalışılmıştır.İkinci bölümde ise Gebiz ve çevre köylerinin gelir kaynaklarından hayvancılık, tarım ve arıcılık hakkında bilgi verildikten sonra bu bilgilerin yerleşim yerlerine dağılımı hakkında tablo ve grafikler üstünden yorumlanmıştır.Üçüncü bölümde temettuat defterleri ışığında Gebiz ve çevre köylerinin gelir kalemleri irdelendikten sonra vergi çeşitleri hakkında bilgi verilip bölgenin vergi toplamı ve bu vergilerin gelir kaynakları arasındaki dağılımı gösterilmiştir.Bu çalışma neticesinde Serik Kazasının Gebiz beldesi ve çevre köyleri hakkında temettuat kayıtları incelenerek yeni bilgiler ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimler: Antalya, Serik Temettuat Defterleri, Serik Ġlçesi, Gebiz Beldesi.

With the Tanzimat Period, the Ottoman Empire made some regulations in various fields in order to make use of the innovations in Europe. It can be seen that the taxation system of the empire was also affected by these regulations. With the new enforced regulations, it was required that taxes would be collected according to the income levels of the citizens and each householders. Therefore, it became necessary to count and record all the incomes of the citizens in the new state registers. We call these records today as temettuat registers. Temettuat registers offer us very valuable information about the social, cultural and economic situations of a certain region and the householders living there.The temettuat registers belonging to Serik district and written in the middle of the 19th century, namely during the years of 1844-1845, comprised the main source of this thesis named as the `Social and Economic Conditions of Gebiz Town and its Surrounding Villages of Serik District in the Middle of the 19th Century According to Temettuat Registers`. Among these temettuat registers, essentially those registers numbered as 10534, 10535, 10536, 10541, 10544, 10549, 10551 and 10554 were used in preparing this thesis. By investigating Gebiz town and its surrounding villages of Serik district in Antalya from these registers, information about social, cultural, and economic conditions of those places are presented.This master thesis is mainly composed of four sections. In the introduction section, after giving some information about the origin and geographical location of Serik district, basic information have been provided about the situations and historical developments of Antalya and the mentioned district from the earliest centuries until today. Under this section, information about the tax and fiscal regulations after Tanzimat Period is also given in some detail by clarifying the taxation system of the Ottoman Empire.In the first section of the thesis, the administrative, demographic and social conditions of Gebiz town and its surrounding villages of Serik district during the Ottoman period have been examined and analyzed in the lights of data recorded in the registers.In the second section, the subjects about agriculture, farming and beekeeping of Gebiz town and its surrounding villages have been investigated by using the data in the registers. The information on these subjects were analyzed and interpreted by using tables and graphics. In the third section, the various income items of the householders living in the Gebiz town and its surrounding villages are examined in some detail in the light of the data found in the temettuat registers. Then, the total taxes and the distribution of these taxes to each settlement levied from the income sources of the householders were demonstrated.As a result of this master study, we can say that by examining temettuat registers of the 19th century, new information has been provided about Gebiz town and its surrounding villages of Serik district in AntalyaKeywords: Antalya, Serik Temettuat Registers, Serik District, Gebiz Town.