`Dergi` dergisine göre Sovyet hakimiyetindeki Türkler (1955-1972)

Abstract

Çarlık hakimiyeti altında olan Türkistan, İdil-Ural ve Kafkasya'da 1917 Ekim ihtilali ile birlikte yönetim el değiştirmiş ve Sovyetler Birliği bu coğrafyalarda yönetim hakkı kazanmıştır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği resmi olarak 30 Aralık 1922'de kuruldu. Sovyet yöneticileri öncelikle, bu topraklarda siyasi ve idari yapılanmayı yeniden düzenledi. Din ve kültür alanında da yeni düzenlemeler yaptı. Din alanında Allahsızlık propagandası yapıldı ve dini kurumlar kapatıldı. Edebiyat ve sanat çalışmaları, Sovyet yönetimi kontrolü altında yapıldı. Basın-yayın özgürlüğünün olmaması sebebiyle, muhalifler basın-yayın faaliyetleri yapamadığı için, ülke dışına çıkmak zorunda kaldılar. Sovyet yöneticileri bir sosyalist gibi değil adeta bir Rus ırkçısı gibi davranıyordu, eğitimde Rusça zorunlu hale getirilmiş Türklerin yaşadığı bölgelerde yönetici kadrolarına Slavlar getirilmiş ve belirli mazeretlerle bölge halkları sürgün edilerek yerlerine Slavlar yerleştirilmiştir. Türk ve Ukraynalı aydınların özellikle Türkiye ve Avrupa'ya yerleşip burada yayın faaliyetlerine yeniden başlaması Sovyet topraklarında yaşayan kendi halklarıyla ilgili haberlerin dünyaya yayılmasını sağladı. İşte bu yayınlardan biride Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsünün çıkardığı Dergi Dergisidir. Yayın hayatına 1955'te başlayan dergide Sovyet hakimiyeti altında yaşayan halkların eğitim, ekonomi, nüfus, ulaşım, sanat, kültür, edebiyat, din, siyaset alanındaki gelişmeler ve Sovyet yönetiminin uyguladığı politikalar hakkında makaleler yazınlanmıştır. Bunun dışında dergide yeni çıkan eserler tanıtılmış, Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü'nün yaptığı ilmi konferanslarla ilgili bilgiler verilmiştir. Son sayısı 1972 yılında yayınlanan Derginin 66. Sayısıyla yayın hayatına son verilmiştir. Çalışmamızda derginin 66 sayı incelenmiş, Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü ve Dergi ile ilgili bilgiler verilip, yazarlarının hayatı ve çalışmaları ele alınmıştır. İkinci bölümde Dergi'nin Sovyet yönetimine bakış açısı irdelenmiştir, üçüncü bölümde ise dergideki makaleler kronolojik sıra ve yazar adına göre listelenmiştir.

SSCB has gained dominance over Turkistan, İdil-Ural and Caucasus, after the revolution of 1917 October. SSCB published in 30 December, 1922 officially. Firstly, SSCB managers rearranged also culture and religion. They made godlessness propaganda ant the religious institutions has been closed down. Art work and literatüre were under the control of SSCB. Unfreedom of prees caused dissidents were abroad because they could not press action. SSCB managers were not acting like socialist, they were almost a Russian racist, Russian language was obligated in the education, they made Slavic people as manager in the region that Turkish people live in, and these people were banished, Slavic people came in to instead of Turkish people. After settlement of Turkish and Ukrainian people in Turkey and Europe, they restared pres facilities and it caused spreading news to the World related with people who live in SSCB. An done of the Journals is `Dergi`, was published by the lnstitu of learning SSCB. The Dergi was published in 1955. It includes articles about SSCB politics and improvement of cducation, economics, art, culture, politics, religion, transportation and population of people who live under the control of SSCB. Apart from that, new works were introduced on the Dergi, and published some informations about conferences of Institute of learning SSCB. Ending of Dergi's board casting life with 66th issue that was published in 1972. In this study, make a study of 66 issue, informations about Institute of learning SSCB and Dergi, frameworks and lifes of the authors. The second section includes perspective of SSCB management articles are listed in chronological order and according to names of authors.