Transfer fiyatlandırması: Uluslararası vergilemede bir çözüm yöntemi olarak peşin fiyatlandırma anlaşmaları

Abstract

Küreselleşmenin devletlere yansıyan olumlu etkilerinin yanında olumsuz birtakım etkileri de bulunmaktadır. Olumsuz etkilerinden belki de en önemlisi ulus devletlerin vergi gelirleri üzerinde baskı oluşturmasıdır. Küreselleşme kavramı ile ortaya çıkan çok uluslu şirketler serbest ticaretin etkisiyle gelirlerini ilişkili şirketleri aracılığıyla verginin daha az olduğu ülkelere transfer ederek vergi planlaması yapmaktadırlar. Bu nedenle de devletler vergi gelirlerini korumak için birtakım önlemler almak zorunda kalmaktadırlar. Bu önlemlerden bir tanesi de peşin fiyatlandırma anlaşmaları (PFA) dır. PFA, taraflarının vergi idaresi (veya idareleri) ile vergi mükellefi olduğu, transfer fiyatı metodunun belirlenmesine yönelik olarak yapılan süreli, geçmişe ve/veya geleceğe dönük anlaşmalara denilmektedir. Peşin fiyatlandırma anlaşmalarının (PFA) örtülü kazanç dağıtımı eleştirisinden kurtulmak isteyen şirketler kadar vergi alacaklarını garanti altına almak isteyen devletler bakımından özel bir önemi bulunmaktadır. PFA'lar zamanı önceden belirlenen belirli bir süre boyunca şirketleri ağır belgelendirme yükümlülüğünden kurtararak örtülü kazanç dağıtımı eleştirisinden korumakta ve güvenli bir alan oluşturmaktadır. Devletler bakımından ise PFA'lar, vergi alacaklarının garanti altına alınmasını temin ederek zaman ve maliyet tasarrufu sağlamaktadır. Buna karşılık PFA'lara sürecin çok uzun olması, çifte vergilendirmeye neden olması ve şirketlerin tüm sırlarının vergi idareleri tarafından öğrenilmesinin mümkün bulunması gibi olumsuz bir bakış açısı da söz konusudur. Ülkemiz mevzuatında ise PFA'lar, Kurumlar Vergisi Kanunu, Bakanlar Kurulu Kararı, 1 ve 2 Seri Nolu Transfer Fiyatlandırması Tebliğleri ile ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. PFA'ların ilk düzenlendiği 2007 yılından 2017 yılına kadar vergi idaresi ile vergi mükellefi arasında 8 adet PFA imzalanmış olup bu sayı gelişmiş ülkelerdeki PFA sayısının oldukça gerisindedir. Bu durumun nedenleri olarak, vergi mükelleflerinin yeterince bilgilendirilmemesi, harç miktarının yüksekliği, denetim sisteminin henüz tam olarak oturmamış olması, kırılgan ekonomik göstergeler gibi durumlar sayılabilir. Bununla birlikte ülkemiz bakımından PFA'lar konusunda, güncel düzenlemelere uyum sağlacak şekilde yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Transfer Fiyatlandırması, Örtülü Kazanç Dağıtımı, İdari Çözüm Yöntemleri, Peşin Fiyatlandırma Anlaşması

Globalization has a number of negative effects as well as its positive effects on states. The most important one of its negative effects is maybe that it creates pressure on the tax income of the nation states. Multinational corporations coming out with the globalization concept do tax planning by transferring their income via their affiliates to countries in which tax is much less with the effect of free trade. That's why states have to take a number of precautions to preserve their tax income. One of these precautions is Advance Pricing Agreements (APA). Agreements in which the parties are tax administration (or tax administrations) and tax payer and which are made temporary and related to the past and/or the future for specifying transfer price method are called APA.Advance Pricing Agreements (APA) have a particular importance for states which want to guarantee their tax claim as well as corporates which want to get rid of the criticism of hidden income distribution. APAs keep corporates safe and create safe area for them by absolving corporates from heavy obligation of documentation during the previously determined period. In regard to states APAs provide time and cost saving by ensuring that tax claim is guaranteed. On the other hand there is a negative perspective about APAs because process is too long, it causes double taxation and it is possible that all secrets of corporates be learned by tax administrations. In the regulations of our country APAs have been set forth in detail with Corporate Tax Law, Cabinet Decree, 1 and 2 Serial No Transfer Pricing Notices. 8 APAs have been entered into between tax administration and tax payer from 2007 in which APAs were made firstly to 2017 and this number is quite behind the number of APAs in the developed countries. The circumstances such as that tax payers are not informed adequately, high charge amount, audit system is not practiced completely and fragile economic indicators can be counted. However in our country legal regulations are being made in the manner that APAS comply with current regulations. Key Words: Transfer Pricing, Hidden Income Distribution, Administrative Solution Methods, Advance Pricing Agreement