2008 küresel krizini önlemede maliye politikalarının rolü: Türkiye örneği

Abstract

Gayrimenkul sektörünün ABD'de 2007 yılının son çeyreğinde çökmesi sonucu, finansal bir kriz başlamış ve bu kriz 2008 yılında dünya genelinde birçok ülkeyi kısa sürede etkisi altına almıştır. Küresel kriz ve krize karşı uygulanan genişletici politikalar birçok gelişmiş ülkede bütçe açığını ve borç seviyesini yükseltmiştir. Bu sebeple, kamu maliyesinin sürdürülebilirliği tehlikeye girmiş, bütçe açığının azaltılması ve denetiminin arttırılması, kamu maliyesinde disiplinin sağlanması gibi konulara daha fazla önem verilmeye başlanmıştır. Bu çerçevede, bütçe gelirlerinde istikrarı sağlama ve kamu harcamalarını düzeltme hedefleri ile birlikte maliye politikalarının uygulanması da bir gereklilik halini almıştır. Yaşananlar sonucunda Türkiye'nin kriz boyunca aldığı maliye politikası önlemleri, piyasalarda oluşan belirsizliği ortadan kaldıracak şekilde düşünülmüş, özel kesim yatırım harcamalarındaki azalmayı ve hane halkı tüketim harcamalarındaki talep daralmasını telafi etmeyi amaçlamış, kamu gelirlerinde ve kamu harcamalarında düzenlemelere gidilmiştir. Çalışma, Türkiye'nin küresel krizden çıkışında etkili olan unsurları belirlemek ve maliye politikalarının rolünü ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda dünyada ve Türkiye'de maliye politikaları kullanılarak küresel krizle mücadele etme yöntemleri incelenmiştir. Makroekonomik göstergelere bakıldığında, alınan önlemler ve uygulanan politikalar sonucunda, küresel kriz ile mücadelesinin ardından Türkiye'nin, maliye politikası uygulamalarını yerinde ve doğru kullanarak kriz öncesi seviyeyi yakaladığına ulaşılmıştır. İlerleyen yıllarda ise büyüme oranı daha da yukarılara çıkmıştır. Böylelikle maliye politikalarının krizleri önlemedeki rolü küresel krizle birlikte bir kez daha anlaşılmıştır.

As a result of slump of the real-estate sector of the USA in the last quarter of 2007, financial crisis began and in 2008, this crisis penetrated several countries throughout the world in a short term. The global crisis and expansionary policies against the crisis increased the budget gap and debt level of several developed countries. Therefore, sustainability of public finance was imperiled and the issues as decreasing budget gap, increasing supervision and disciplining public finance have begun to be placed higher importance. In this frame, implementation of financial policies as well as ensuring consistency in budget incomes and regulating public expenses has also become a necessity. As a result of the facts, the financial policy precautions of Turkey during the crisis were considered to eliminate the uncertainty in markets, intended to compensate the decreasing private sector investments and shrinking demand in household expenses and some arrangements were made in public incomes and expenses. This study was conducted for determining the factors effective for Turkey to overcome the global crisis and revealing the role of financial policies. Accordingly, the methods for managing global crisis in the world and Turkey by using financial policies were analyzed. Considering the macroeconomic indicators, as a result of the implemented precautions and policies, it was concluded that Turkey achieved the pre-crisis level after its struggle with the global crisis through sound and proper use of financial policy practices. In the following years, growth rate has gone up more and more. By this way, the role of financial policies in preventing crisis has been recognized once again through the global crisis.