Osmanlı`dan günümüze modernleşme hareketlerinin vergi sistemleri üzerine etkileri

Abstract

Geçmişten günümüze kadar devlet, en eski toplumlarda dahi varlığını sürdürmüştür. Günümüze kadar gelen bu süreçte, varlığını koruyan devlet, çeşitli iktisadi görüşler çerçevesinde varlığı şekillenmiştir. Bu iktisadi görüşlerde devletin ekonomideki yeri değişiklik göstermiş Keynesyen görüşe göre ekonomide belirgin bir yeri olması gerektiği savunulurken Klasik İktisadi görüşe göre ekonomide sınırlı bir yeri olmalıdır. Bu noktada, vergiye bakış da günümüze kadar değişiklik göstererek gelmiş, önceleri hediye olarak gönülden sunulan vergi daha sonra devletin egemenlik gücüne dayanarak aldığı cebri bir gelir haline gelmiştir. Bu durum insanın varlığını sürdürmek için devamlı ihtiyaçlara gerek duyması ile bağdaşlaştırılabilir. Bu sebeple, bireyleri bir arada tutan devletler, toplumda yaşayan bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak ve kamusal harcamaları gerçekleştirmek için belirli kamusal gelirlere gereksinim duymaktadır. Dünya'da değişen şartlar ile modernleşen hayat insan gereksinimlerinde farlılık göstermeye başlamıştır. Değişen bu şartlar sosyal hayat başta olmak üzere ekonomik hayatı da beraberinde değiştirmiştir. Vergiler de zamanın şartlarına uyarak devamlı değişim gösterdiği için vergi sistemi modern bir hal almıştır.Bu çalışma, Osmanlı'dan günümüze kadar olan süreçte kullanılan vergileri ve bu vergilerin zaman içinde modernleşmesi ile vergi sistemi üzerinde meydana getirdiği değişiklikleri ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı ile başlayan modernleşme hareketlerinin daha sonra Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle de devam ettiği ve bu modernleşme çabalarının sosyal hayattan ekonomiye siyasi hayata kadar bütün alanlarda etkili olduğu saptanmıştır. Dönemler itibari ile ayrıntılı olarak ele alınan vergiler üzerindeki modern değişimler incelenmiştir.

From the past to the present, the state has existed even in the oldest societies. This state, which has existed to thisday, has form edits existence with in the framework of various economic views. In these economic views, the position of the state in the economy has changed Keynesian view argues that it should have a significant place in the economy, but that it should have a limited place in the economy in Classical view. At this point, the view of tax has also changed until today, and the tax, which was previously offered as a gift, has become a compulsory income which the state has taken on the basis of the sovereign power of the state. This situation can be combined with the need for continuous needs to sustain the existence of people. For this reason, states holding individuals together need certain public revenues to meet the needs of individuals living in society and to realize public expenditures.The life that has been modernized with changing conditions in the world has started to show a difference in human needs. These changing conditions have changed the economic life, especially social life. The tax system has become a modern state since taxes are constantly changing according to the conditions of time.This study was carried out in order to reveal the taxes used in the period from Ottoman to the present and the changes in the tax system over time with the modernization of these taxes. It was determined that the modernization movements which started with the Tanzimat Edict in the Ottoman Empire continued with the proclamation of the Republic and that these modernization efforts were effective in allareas from social life to economy. The modern changes on the tax esdealt with in detail by the periods are examined.