Mali alan ve mali alanı kısıtlayan faktörlerin incelenmesi: Türkiye örneği

Abstract

Mali alan, devletin mali sürdürülebilirliğe zarar vermeden eğitim, sağlık, altyapı gibi kalemlere yapacağı harcamalar için bütçeden ayrılabilecek payı anlatan bir kavram olarak literatüre girmiştir. Bu kavram aynı zamanda devletin ekonomik krizlere karşı uygulayabileceği çevrim karşıtı maliye politikası imkanlarını temsil etmektedir. Mali alan literatüre yeni girmiş bir kavram olsa da, maliye teorisinde benzer fikirlerin çokça var olduğu görülmektedir. Mali alanın kısıtlılığı, bir ülkenin maliye politikası uygulayabilme imkanının sınırlılığını anlatmaktadır. Çeşitli göstergelerle incelenen mali alan kısıtlanması gelişmekte olan ülkelerin neoliberal iktisat politikaları neticesinde sıkça karşı karşıya kaldıkları bir olgu olmuştur. 2008 Büyük Durgunluğu olarak adlandırılan ekonomik krizin ardından maliye politikasının uygulama alanları tekrar tartışmaya açılmıştır. Bu durum, mali alanın önemini arttırmıştır.Türkiye'nin yaşadığı ekonomik krizler, mali alanın Türkiye için gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu çalışmada literatürde yer etmiş mali alan göstergeleri ışığında Türkiye'de mali alanı kısıtlayan faktörler incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Türkiye'de mali alanı kısıtlayan faktörleri belirlemek ve mali alanın genişlemesi için politika önerileri sunmaktır. Çalışmanın ilk bölümünde mali alanın farklı tanımları verilmiş ve iktisadi düşünceler tarihi içerisinde mali alanın yeri incelenmiştir. İkinci bölümde mali alan oluşturma ve hesaplama yöntemleri anlatılmış, ardından normatif olarak mali alanı kısıtlayan faktörler gösterilmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkiye için belirlenen mali alan göstergeleri 1990-2019 zaöam dönemi için incelenmiş ve mali alanı kısıtlayan faktörler belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Mali Alan, Maliye Teorisi, Ekonomik Kriz, Maliye Politikası

Fiscal space has appeared in the literature as a concept describing the portion that can be allocated from the budget for the expenditures that the state would spend on items such as education, health and infrastructure without harming financial sustainability. The notion also represents the counter cyclical fiscal policy opportunities that the state can implement against economic crises. Although fiscal space is a new concept in the literature, it is seen that similar ideas exist in the theory of public finance.The restriction of the fiscal space describes the limitation of a country's fiscal policy. Fiscal space constraint examined by various indicators has been a state of affair that developing countries frequently encounter as a result of neoliberal economic policies. Following the economic crisis called the 2008 Great Recession, the application areas of fiscal policy are reopened. This has increased the importance of fiscal space.Turkey's economic crisis has revealed the need of fiscal space for Turkey. In this study, factors restricting fiscal space in Turkey have been studied as using the light of the financial indicators specified the literature. The aim of this study is to determine limiting factors of ficsal space in Turkey and to provide policy recommendations to the expansion of fiscal spaceIn the first part of the study, different definitions of fiscal space are given and the place of fiscal space in the history of economic thoughts is examined. In the second part, the methods of creating and calculating fiscal spcae are explained, and then the factors limiting fiscal space area are shown. In the third part, determined fiscal space indicators examined for the period 1990-2019 in Turkey and the restricting factors of fiscal space has been identified.Key Words: Fiscal Space, The Theory of Public Finance, Economic Crisis, Fiscal Policy