Türkiye`de dolaysız vergilerle gelir dağılımı arasındaki ilişki: Gelir vergisi örneği

Abstract

Devletlerin gelir dağılımında adaleti sağlaması aşamasında hangi politikaları kullanacakları ve vergi mimarisinde oluşturulacak yapının bu verilecek olan karardaki önemi oldukça yüksektir. Gelişmekte olan ülkelerin mevcut sosyal yapıları içerisinde adaletten uzak gelir yapıları en önemli sorunlarından bir tanesidir. Bu adaletsiz yapıyı düzeltmek, mevcut durumdaki çarpıklıkları en aza indirmek ve sosyal adaleti sağlamak devletlerin vatandaşlarına sunacakları en önemli kamu hizmetlerinden başında gelmektedir. Vatandaşlar adil bir şekilde yaşamlarına devam ettiklerini düşünmeleri sosyal patlama riskini azaltacak ve verginin tabana yayılarak direnç görmeden tahsil edilmesini sağlayacaktır.Çalışmanın ilk bölümünde vergilemeyle ilgili temel kavramlara yönelik açıklamalara yer verilmiştir. Gelir dağılımının ölçüm yöntemleri ve çeşitleri üzerinde durulacaktır. Çalışmanın konusu gereği vergilendirme türleri içerisinde gelir vergisi özelinde gelir vergisinin yapısının ve düzenlemelerinin ayrıntılı çeşitlerinden söz edilmiştir ve gelir dağılımını etkileyen faktörler ile bağlantıları açıklanmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde amacına uygun şekilde Türkiye özelinde 2000 ve 2017 dönemleri arasında toplam vergi gelirleri içerisinde dolaysız vergilerin ve gelir vergisinin önemini gösteren ekonomik göstergeler irdelenerek yıllar kendi içerisinde kıyaslanmıştır. Ardından seçilmiş ülke örnekleri kapsamında ülkelerin gelir vergisi tahsilat yöntemleri ve politikaları birbirleri ile kıyaslanarak ne gibi etkilere sebep olduğu ortaya çıkarılmıştır.Son olarak 2000 ve 2017 yılları analizleri ve seçilmiş ülke örneklerinin kıyaslanmasından hareketle gelir dağılımında adaletin sağlanması noktasında dolaysız vergilerden gelir vergisinin nasıl şekillendirilmesi gerektiği ve vergi mimarisi içerisinde yerinin nasıl oluşturulması gerektiği hususlarına yer verilmiştir.

What policies the states will use to ensure fairness in the distribution of income and the structure that will be created in the tax architecture are very important in this decision. Within the existing social structures of developing countries, income structures far from justice are one of the most important problems. Correcting this unjust structure, minimizing distortions in the current situation and ensuring social justice are among the most important public services that states have to offer to their citizens. The fact that citizens think they are getting on with their lives fairly will reduce the risk of a social explosion and ensure that the tax is spread across the base and collected without resistance.At this point, the study will begin by talking about the basic concepts related to taxation and then focusing on the measurement methods and types of the income distribution. According to the subject of the study, within the types of taxation, the structure and regulations of income tax will be explained and their connections with the factors affecting income distribution will be explained.In the second part of the study, economic indicators showing the importance of direct taxes and income tax in total tax revenues in Turkey between 2000 and 2017 will be examined and compared within the years. Then, within the context of Selected Country examples, the income tax collection methods and policies of the countries will be compared with each other and it will be revealed what effects they cause.Finally, based on the analysis of the years 2000 from 2017 and the comparison of Selected Country samples, direct taxes will be discussed on how income tax should be shaped and how it should be established within the tax architecture to ensure fairness in income distribution.