Hipertansiyon tedavisi alan hastalara hemşire tarafından verilen eğitimin akılcı ilaç kullanımı ve sağlık okuryazarlığına etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma hipertansiyon tedavisi alan hastalara hemşire tarafından verilen eğitimin akılcı ilaç kullanımı ve sağlık okuryazarlığına etkisini değerlendirmek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntem: Araştırma; 1 Ocak 2018-1 Ocak 2019 tarihleri arasında bir Aile Sağlığı Merkezi'nde deneysel olarak yapıldı. Örneklemi; çalışma tarihleri arasında Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran ve örneklem seçim kriterlerini karşılayan 100 hipertansiyonlu hasta oluşturdu. Girişim grubu için 50 ve kontrol grubu için 50 hipertansiyonlu hasta; blok randomizasyon seçim yöntemi seçildi. Veriler; Hasta Tanıtım Formu, Akılcı İlaç Kullanımı Ölçeği (AİKÖ) ve Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (YSOÖ) ile üç ay ara ile iki kere toplandı. İlk görüşmede girişim grubuna eğitim verilirken kontrol grubuna eğitim verilmedi. Verilerin grup içi ve gruplar arası istatistiksel değerlendirilmesinde Independent Samples t, Mann Whitney U, Paired Samples t, Wilcoxon Signed Ranks ve ki-kare testleri kullanıldı.Bulgular: Girişim grubunun yaş ortalaması 55,38±7,07 yıl olup %68,0'i kadındır. Kontrol grubunun yaş ortalaması 55,12±6,88 yıl olup %64,0'ü kadındır. Girişim grubunu oluşturan hastaların kontrol grubuna göre; verilen eğitim sonrasında YSOÖ toplam puanı (13,28±4,10) ve AİKÖ toplam puanı (50,70±7,82) ve alt boyut puanlarının olumlu yönde arttığı belirlendi. Girişim grubunda kan basıncında azalma, tuz kısıtlaması ve diyet yapan hasta sayısında artma, ilaçları düzenli kullanma açısından anlamlı artış, reçetesiz eczaneden ilaç alma ve komşuların/yakınların tavsiyesiyle ilaç kullanma açısından anlamlı düşüşler belirlendi.Sonuç: Araştırmanın sonuçları, hemşire tarafından verilen eğitimin hipertansiyonlu hastaların akılcı ilaç kullanımı ve sağlık okuryazarlığı düzeylerini olumlu yönde arttırdığını gösterdi.Anahtar Kelimeler: Akılcı İlaç Kullanımı, Hemşire Eğitimi, Hipertansiyon, Sağlık Okuryazarlığı.

Aim: The aim of this study was to evaluate the effects of education given by nurses on rational drug use and health literacy of patients receiving hypertension treatment.Material and Method: This experimental research conducted between January 1, 2018 and January 1, 2019, in Family Health Center. The sample; the study-included patients with hypertension who applied to Family Health Center and met the sample selection criteria. A total of 100 hypertensive patients, 50 for the intervention group and 50 for the control group; the sample was selected by block randomization selection method. The data was collected twice with three months intervals with The patient identification form, the Rational Drug Use Scale (RDUS) and the Adult Health Literacy Scale (AHLS). At the first interview, patients in the intervention group were trained while the control group was not trained. Independent Samples t, Mann Whitney U, Paired Samples t, Wilcoxon Signed Ranks and chi square test were used for statistical analysis of within group and between groups.Results: The mean age of the intervention group was 55.38 ± 7.07 years and 68.0% was female. The mean age of the control group was 55.12 ± 6.88 years and 64.0% was female. The total score of AHLS (13.28 ± 4.10) and RDUS (50.70 ± 7.82) and the subscale scores increased positively. After the training given to the intervention group, there was a decrease inblood pressure, and an increase in the number of patients who limit salt use and diet. The variables related to drug use, it was determined that there was a significant increase in the regular use of medicines and significant decrease in taking medications from a non-prescriptice pharmacy, and the use of medicines with the advice of neighbors / relatives.Conclusion: It was concluded that the training given by the nurse positively increased the use of rational drug use and health literacy in hypertension patients.Key Words: Rational Drug Use, Provided for patients by Nurse, Hypertension, Health Literacy.