X ve y kuşağı bağlamında öğretmenlerin ekstra rol davranışını açıklayan öncüller: Antalya ve Denizli`deki özel okullarda bir araştırma

Abstract

Bu araştırmada öğretmenlerin ekstra rol davranışları üzerinde informal iletişim, duygusal iyi oluş, lider üye etkileşimi değişkenlerinin etkisi, aralarındaki ilişkinin gücü, değişkenlerin aracılık etkisi ve bu ilişkiler ağında kuşak farklılıkları bütüncül bir bakış açısıyla, yapısal bir model ile incelenmiştir. Bu amaçla ilkokul - ortaokul ve lise kademelerinde özel okullarda çalışan 420 öğretmenden yüz yüze anket yöntemi ile veri toplanmıştır.Araştırma modelinde etkileşimsel ilişkiler hem değişkenler hem de boyutları düzeyinde ayrıca kuşaklar için de AMOS programında test edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; informal iletişimin arkadaşlık boyutunun duygusal iyi oluş üzerinde, eğlenme boyutunun etki ve bağlılık boyutları ile ekstra rol davranışının bütün boyutları üzerinde, etkileme boyutunun etki ve bağlılık boyutları üzerinde, bilgi boyutunun katkı ve profesyonel saygı boyutları ile duygusal iyi oluş üzerinde; lider üye etkileşiminin bağlılık boyutunun duygusal iyi oluş ile ekstra rol davranışının örgüte ve arkadaşlara yönelik boyutları üzerinde, etki boyutunun duygusal iyi oluş ile ekstra rol davranışının örgüte ve arkadaşlara yönelik boyutları üzerinde, katkı boyutunun duygusal iyi oluş ile ekstra rol davranışının bütün boyutları üzerinde; duygusal iyi oluş değişkeninin de ekstra rol davranışının bütün boyutları üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Araştırma değişkenlerinin boyutları düzeyinde bütüncül etkinin, X ve Y kuşakları için de farklı olduğu görülmüştür. Ayrıca, informal iletişimin ekstra rol davranışı üzerindeki etkisinde lider üye etkileşimi ve duygusal iyi oluşun aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir.Araştırma sonuçları; informal iletişimin artmasının okul içinde öğretmenlerin kendilerini iyi hissetmelerine, müdürleri ile etkileşimin olumlu yönde gelişmesine ve öğretmenlerin rol içi görev ve sorumluluklarının ötesine geçerek bütünsel olarak okulu geliştirmeye yönelik ekstra rol davranışları sergilediklerini göstermektedir.

In this study, informal communication, emotional well-being, the effect of leader member interaction variables, the power of the relationship between them, the mediating effect of the variables and the generation differences in this network of relationships were examined with a structural model. For this purpose, face - to - face questionnaire method was used to collect data from 420 teachers working in primary and secondary schools.In the research model, interactional relationships were tested in both AMOS and generations for both variables and dimensions. According to the research findings; the friendship dimension of informal communication is on emotional well-being, on the dimensions of affect and commitment of the entertainment dimension and on all dimensions of extra-role behavior, on the impact and commitment dimensions of the affective dimension, on the dimensions of contribution and professional respect of the knowledge dimension and emotional well-being; on the dimensions of emotional well-being and extra role behavior towards the organization and friends of the commitment dimension of leader member interaction, on the dimensions of affective well-being and extra role behavior on the organization and friends, contribution dimension on all dimensions of emotional well-being and extra role behavior; emotional well-being variable has an effect on all dimensions of extra role behavior. It was seen that the total effect on the dimensions of the research variables was different for the X and Y generations. In addition, it was found that the effect of informal communication on extra role behavior was mediated by leading member interaction and emotional well-being.Research results; The increase in informal communication shows that teachers feel good in the school, develop positive interaction with their principals, and show extra role behaviors to improve the school as a whole by going beyond the roles and responsibilities of teachers.