Tutuklama tedbirinin bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesince incelenmesi

Abstract

Kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin, ulusal düzlemde korunması amacına yönelik, son bir telafi imkânı sağlayan Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu, 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan Anayasa referandumu ile hukuk düzenimizdeki yerini almıştır. Bu yolun işlerlik kazanması ile birlikte, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkıyla doğrudan ilgili bulunan ve ceza yargılamasının en sorunlu alanlarından biri olan tutuklama tedbiri, Anayasa Mahkemesi'nin önüne taşınmıştır. Bu çalışmadaki amaç, bir ara karar olması sebebiyle yalnızca itiraz kanun yoluna konu yapılabilen ve bireysel başvuru yolunun tanınmasına kadar devam eden süreçte, ilk derece mahkemeleri tarafından, tazminat yolunda verilen kararların temyizi sebebiyle gerçekleştirilen temyiz denetimi haricinde Yargıtay tarafından etraflıca incelenmemiş bulunan tutuklama tedbirinin, hangi koşullar sağlanarak ne gibi amaçlarla verilebileceğini, hangi gerekçelerle uzatılabileceğini, hakkında uygulanan kişilerin ne gibi haklara sahip bulunduğunu, bir yüksek mahkeme olan Anayasa Mahkemesi'nin bakış açısıyla ortaya koymaktır. Bu çalışmada, bireysel başvuru yolu, genel hatlarıyla ortaya konulduktan sonra, koruma tedbirlerinden biri olan tutuklama tedbirinin genel olarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki yeri anlatılacak, daha sonra tutuklama tedbirinden kaynaklı ihlal iddialarının Anayasa'nın 19. maddesinde düzenlenen kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı bağlamında Anayasa Mahkemesince nasıl ele alındığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin konuya bakışı da gözetilerek incelenecektir. Ayrıca incelenecek hususların somutlaştırılması niyetiyle, ele alınan konularla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi kararları da paylaşılacaktır.Anahtar kelimeler: Bireysel Başvuru, Tutuklama, Temel Hak ve Özgürlükler, Anayasa Mahkemesi, Ceza Muhakemesi Hukuku

For the purpose of protecting the fundamental rights and freedom of individuals at the national level, the 12 September Referandum in the constitution included an article that provided a final chance for recompense through individual application to the Constitutional Court. Through applying this law, the arrest measure of cases genuinely related to the liberty and security of individuals and those cases which are in the most problematic areas of criminal law, were referred to the Constitutional Court. Taking into account that it is a temporary decision becoming applicable only through objection law and applicabe in the period in which individual application is recognized by the Supreme Court, except for the audit appeal performed due to the appeal of the judgements made for the sake of recompense, the purpose of this study is to analyze what conditions should be present and for what kinds of purposes, for what kinds of reasons it can be extended, what kinds of rights do the people on whom this article have been applied have in order to make the judgement that the case has not been examined comprehensively by the Supreme Court, from the perspective of the Supreme Court as a higher court of law. In this study, after the individual application option has been offered in general, the role of the arrest measure as a protection measure in the Criminal Procedure Law No. 5271 will be explicated. Subsequently, how the issue of the violation of the right to liberty and security of the person because of the arrest measure has been addressed by the the Constitutional Court in the article 19 of the Constitution and its view toward the European Court of Human Rights will bec examined. In addition, with the intention of concretizing the issue investigated, the verdicts of the Constitutional Court regarding relavent cases which have been adressed will be shared.Keywords: İndividual Applications, Arrest, Fundamental Rights and Freedoms, Constitutional Court, Criminal Procedure Law