Fen bilimleri dersi öğretim programının 2015 TIMSS ve 2018 LGS sınavları kapsamında incelenmesi

Abstract

Ülkemizde uluslararası alanda yapılan çalışmalar dışında eğitim sistemlerinde ulusal düzeyde yapılan değişiklikler de bulunmaktadır. Ülkemizde 8 yıllık zorunlu eğitimden 12 yıllık zorunlu eğitim sistemine geçilerek lise eğitimi zorunlu hâle getirilmiştir. Lise eğitimin zorunlu olmasının sonucu olarak öğrenciler iyi bir lise eğitimi almak ve nitelikli liselere yerleşebilmek amacıyla Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sınavlarına girmekte ve bu sınavlar da öğrenciler ve aileleri için büyük önem taşımaktadır. Bu yüzden, bu sınavlara alan yazında yüksek riskli sınavlar da denmektedir. Bu sınavdan elde edilen sonuçlar öğretim programımızın etkililiğini belirlemede önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca LGS sınavından elde edilecek sonuçların TIMSS sınavından elde edilen Fen ve Matematik sonuçlarını da etkileyeceği bir gerçektir. Bundan dolayı, öğretim programlarında ihtiyaçlar ve yaşanan gelişmeler çerçevesinde güncelleme çalışmaları yapılmaktadır. En son 2013 yılında güncellenen Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (FBDÖP) 2017 ve 2018 yıllarında tekrar güncellenerek tüm sınıf düzeylerinde uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. Öğrencilerin LGS ve TIMSS sınavlarına ülkelerinde uygulanan FBDÖP ile hazırlandığı göz önünde bulundurulduğunda FBDÖP, TIMSS ve LGS sınavlarının uyumluluğunun incelenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle bu çalışmada 2018 FBDÖP, 2015 TIMSS ve 2018 LGS sınavları öğrenme alanı, bilişsel alan ve kazanımlar açısından karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. FBDÖP ile TIMSS ve LGS sınavlarının kazanımları arasındaki benzerliklerin ve farklılıkların belirlenmesi amacıyla çalışma doküman inceleme matrisleri kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca FBDÖP ile LGS Fen Bilimleri soruları TIMSS bilişsel alanlarına göre sınıflandırılmıştır. Araştırma sonucunda; 2015 TIMSS Fizik, Biyoloji ve Yer Bilimleri öğrenme alanlarındaki kazanımların 2018 FBDÖP'nin tüm sınıf düzeylerindeki kazanımlarla, Kimya öğrenme alanındaki kazanımların ise sadece 7. ve 8. sınıf düzeylerinde bulunan kazanımlarla örtüştüğü tespit edilmiştir. 2018 LGS sınavı incelendiğinde soruların çoğunun 2018 FBDÖP kazanımları ile uyumlu olduğu ancak 8. sınıf düzeyinde ölçülen bazı kazanımların öğretim programındaki son düzenlemelerle diğer sınıf düzeylerine alındığı görülmektedir. 2018 LGS Fen Bilimleri sorularının 2015 TIMSS Fen Bilimleri sorularına kıyasla daha fazla üst düzey becerileri ölçen sorulardan oluştuğu sonucuna ulaşılmıştır. 2018 FBDÖP'de `bilme` düzeyindeki kazanımların en fazla `Canlılar ve Yaşam`, `uygulama` düzeyindeki kazanımların `Fiziksel Olaylar` ve `akıl yürütme` düzeyindeki kazanımların ise yine `Canlılar ve Yaşam` konu alanında yer aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, bilme düzeyindeki kazanımların en çok 7. sınıfta, uygulama düzeyindeki kazanımların en çok 5. sınıfta ve akıl yürütme düzeyindeki kazanımların ise en çok 8. sınıfta olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışma sonuçlarının Fen Bilimleri dersi öğretim programlarının geliştirilmesi ve ulusal ve uluslararası alanda yapılan sınavların yorumlanması ile ilgili çalışmalara katkı yapması umulmaktadır.

In addition to international studies, Turkey also revises its national education system. Turkey raised the duration of compulsory education from 8 to 12 years, which made high school education also compulsory. Students take AHS (Access to High Schools) to enter high schools and receive high-quality education. Therefore, exams mean a great deal to students and their parents. For this reason, this exams are also called high stakes exams in the literature. Exam results are an important criterion for the assessment of the effectiveness of curricula in Turkey. There is no doubt that AHS results also affect TIMSS results. Therefore, curricula are revised in line with needs and developments. Science Course Curriculum (SCC) was revised in 2013 and then revised again in 2017 and 2018 and implemented at all grade levels.Given that SCC prepares students for AHS and TIMSS, it is imperative that the compatibility of these three exams be examined. The aim of this study is to compare SCC (2018), TIMSS (2015) and AHS (2018) in terms of content domains, cognitive domains and learning outcomes.Case study, which is a qualitative research method, was used in this study. Data were analyzed using document review matrices to determine the similarities and differences between the learning outcomes of SCC, TIMSS and AHS. SCSS and AHS science questions were also classified according to TIMSS cognitive domains.Results show that the learning outcomes of the fields of physics, biology and earth sciences of TIMSS (2015) are compatible with those of all grade levels of SCC (2018) and that the learning outcomes of chemistry are compatible with those of the seventh and eighth grades. Most of AHS (2018) questions are compatible with the learning outcomes of SCC (2018), however, the latest revision in the curriculum has introduced some eighth grade learning outcomes to other grade levels.AHS (2018) science questions measure higher-level skills better than TIMSS (2015) science questions. The subject area of the `Living Creatures and Life` of SCC (2018) has the most learning outcomes in the levels of `knowing` and `reasoning` while the subject area of the `Physical Phenomena` has the most learning outcomes in the levels of `application.` Besides, the seventh-, fifth- and eighth-graders have the most learning outcomes in the levels of `knowing,` and `application` `reasoning,` respectively. We hope that the results will contribute the literature in improvement of science curricula and interpretation of national and international exams.