Çeliklerde soğuma hızının etkisinin nümerik ve deneysel yöntemlerle incelenmesi

Abstract

Farklı endüstriler için farklı dövme yöntemleri ile çeşitli parçaları imal eden dövme fabrikaları gelişen teknoloji ve rekabet ortamında üretim sürelerini ve maliyeti azaltmak konusunda büyük bir baskı ve yarış içerisindedirler. Bu maliyet ve süre azaltma işlemleri yanı sıra ürettikleri ürünlerin müşteri isteklerini ne oranda karşıladıkları da büyük bir önem arz etmektedir. Süreç iyileştirme için sürtünme, malzeme boyutu, yağlayıcılar, presler ve malzeme özellikleri gibi birçok etmen olmasına rağmen sıcak dövme prosesi için dövme sonrası ısıl işlemin kontrolü büyük ölçüde önem arz etmektedir. Sıcak dövme sonrası farklı metodları ile istenilen mikroyapılar, gerekli mukavemet ve sertlik değerleri elde edilebilmektedir. Bu çalışmada; bir basınçlı kap ekipmanı olarak; sıcak dövme yöntemiyle P285NH mikro alaşımlı ve düşük karbonlu çelik malzemeden üretilen ekipmanlar farklı soğutma rejimleri ve metodları ile soğutulmuştur. Bu soğuma hızlarına bağlı olarak JMatPro malzeme analiz yazılımı ile fiziksel ve mekanik özellikleri, faz haritası ve sürekli soğuma eğrileri (CCT diyagramları) ön tasarım olarak incelenmiştir. EGEMET FORGE A.Ş de hali hazırda DEFORM yazılımı ile yapılan dövme simülasyonu verileri alınmış ve malzeme SimufactForming sonlu elemanlar-hacimler yazılımı ile nümerik olarak dövülmüş ve soğutulmuştur. Fazlara bağlı akış-gerinim eğrileri gibi malzeme dataları JMatPro malzeme analiz yazılımı ile elde edilmiş ve SimufactForming kütüphanesine aktarılmıştır. Bu sayede sanayide genellikle uygulanan `yakın` veriler yerine doğrudan malzemenin kendi verileri kullanılmıştır.P285NH mikro alaşımlı ve düşük karbonlu dövme çelikleğinin sıcak dövme sonrası soğuma hızlarının mikroyapı ve mekanik özelliklere etkileri laboratuvar testleri ile araştırılmıştır. Nihai mikroyapı ve mekanik özellikler, optik mikroskop, SEM, çekme testleri ve darbe testleri ile araştırılmış ve bu sonuçlar SimufactForming simülasyonları ile karşılaştırılmıştır.

The forging factories producing various parts with different forging methods for different industries, are under great pressure to reduce production times and costs in developing technology and competition environment. In addition to these cost and time reduction processes, capability on meeting customer demans has also great importance for products the produce. In addition to these cost and time reduction processes, it is of great importance that the products they produce meet the customer demands. Despite the presence of several factors on process improvement like; friction, material size, lubricants, presses and materail properties; there's a huge significance on the controling of heat treatment after post-forging, for hot forging process. This process improvement is possible with the control of forging stages and post-forging heat treatment which allows desired microscructures and strength characteristics and hardnesses to be obtainable.In this study, as the pressure vessel equipments made of the P285NH microalloyed and low carbon steel materials; cooled by different regimes and methods. In this study, it was cooled by different cooling regimes of components produced from P285NH microalloyed steel by hot forging method as pressure vessel equipment. The physical and mechanical properties, phase map and continuous cooling curves (CCT diagrams) of these cooling rates were investigated with JMatPro material analysis software. were investigated. This data has been examined as preliminary design. Forging simulation data has been obtained by DEFORM software at EGEMET FORGE A. Forging simulation data has been done at EGEMET FORGE A.Ş using DEFORM software then, numerically forced and cooled by SimufactForming finite elements-voxels analysing software. Material data was obtained by JMatPro software and transferred to SimufactForming library. In this way, it is aimed to get closer results by using the actual physical own data of the material directly, instead of the `approximate` data which are generally applied in the industry.The effects of the cooling rates after hot forging on microscructure and mechanical properties of P285NH microalloy steels' were investigated by laboratory tests. The final microscructure and mechanical properties were analysed by optical microscope, SEM, tension tests and impact tests; then these results were compared with SimufactForming simulations.