Standart yağış indisi (SPI) ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kuraklık analizi

Abstract

Bu çalışmada, meteorolojik kuraklığın belirlenmesi ve izlenmesi amacıyla geliştirilmiş olan Standart Yağış İndisi (Standardized Precipitation Index, SPI) kullanımı ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan dokuz il (Şırnak, Mardin, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Siirt, Şanlıurfa, Kilis ve Adıyaman) için kuraklık analizi yapılmıştır. Kuraklık analizinde her ilde bulunan meteoroloji istasyonlarından 1970-2017 dönemlerini kapsayan aylık toplam yağış verileri kullanılmıştır. SPI zaman serileri 3, 6, 12 ve 24 aylık ölçekler için hesaplanmıştır. Bölgede tespit edilen kuraklıklara ait artan ya da azalan bir eğilim olup olmadığının tespiti için hesaplanan SPI değerlerine Mann-Kendall eğilim testi uygulanmıştır. Ayrıca ekstrem SPI değerlerinin ait olduğu dönemler için kuraklığın bölgedeki dağılımı ArcGIS-ArcMap programı yardımıyla haritalandırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 3, 6, 12 ve 24 aylık SPI'ların ekstrem değerlere 1973, 1988, 1989, 2008 ve 2009 yıllarında ulaştığı tespit edilmiştir. Mardin, Kilis ve Şanlıurfa illerinde uzun dönem (12-24 aylık) SPI serileri için azalan yönde bir eğilim olduğu, diğer bir ifadeyle şiddetli ve çok şiddetli kuraklıklarda artış yönünde bir eğilim olduğu belirlenmiştir. Şırnak ve Gaziantep illerinde ise kuraklıkların azalma yönünde eğilim gösterdiği sonucuna varılmıştır.

In this study, droughts in the nine provinces (Şırnak, Mardin, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Siirt, Şanlıurfa, Kilis and Adıyaman) of the Southeastern Anatolia Region was analyzed by the use of Standardized Precipitation Index (SPI) that was developed for the determination and monitoring of meteorological droughts. In the drought analysis, monthly total rainfall data from the meteorological stations in each province covering 1970-2017 period were used. SPI time series were calculated for 3, 6, 12 and 24 month scales. Mann-Kendall trend test was applied to the calculated SPI values in order to determine whether there is an increasing or decreasing trend of drought in the region. In addition, the distribution of drought in the region was mapped with the use of ArcGIS-ArcMap program for periods in which extreme SPI values observed. As a result of the study, it was determined that the SPIs of 3, 6, 12 and 24 months reached to the extreme values in 1973, 1988, 1989, 2008 and 2009 in Southeastern Anatolia Region. In Mardin, Kilis and Şanlıurfa provinces, there is a decreasing trend for long-term (12-24 months) SPI series, in other words, there is a tendency to increase in severe and extreme droughts. It has been concluded that droughts tend to decrease in Şırnak and Gaziantep provinces.