60-72 aylık çocukların dikkat yetisi ile geometri ve sesbilgisel farkındalık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Afyonkarahisar ili örneklemi)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 60-72 aylık çocukların dikkat yetisi ile geometri ve sesbilgisel farkındalık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın ulaşılabilir evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Afyonkarahisar merkez anaokulları ve anasınıflarında öğrenim gören 60-72 aylık çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemine ise tesadüfi olarak seçilen üst, orta ve alt sosyo-ekonomik düzeydeki okullara devam eden, araştırmaya katılmaya gönüllü, 60-72 aylık çocuklar arasından 347 çocuk alınmıştır. Araştırmada çocuklar ve aileler hakkında veri toplamak amacıyla `Genel Bilgi Formu`, çocukların dikkat düzeylerini belirlemek için Raatz ve Möhling tarafından 1971 yılında geliştirilen Gözüm (2017) tarafından uyarlanan `Frankfurter Dikkat Testi`, çocukların geometri becerilerini ölçmek için Sezer (2015) tarafından geliştirilen `Erken Geometri Beceri Testi` ve çocukların sesbilgisel farkındalık becerilerini ölçmek için Karaman ve Güngör Aytar (2016) tarafından geliştirilen ve beş alt testten oluşan `Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı`ndan Sesbilgisel Farkındalık Alt Testi veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular sonucunda, çocukların dikkat yetisinin yüksek olduğu, geometri ve sesbilgisel farkındalık becerilerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Çocukların dikkat yetisi geometri ve sesbilgisel farkındalık becerilerini anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Çocukların sesbilgisel farkındalık becerileri ile erken geometri becerisi arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Cinsiyetin değişkenine göre çocukların geometri becerisi ile sesbilgisel farkındalık becerileri arasındaki ilişki erkek çocuklarında pozitif yönde ve yüksek düzeyde; kız çocuklarında pozitif yönde ve orta düzeyde olduğu görülmüştür. Anne-baba öğrenim düzeyi ile çocukların geometri becerisi ile sesbilgisel farkındalık becerileri arasında anne-baba öğrenim düzeyi ortaokul ve altı, lise ve üniversite olanların pozitif yönde ve orta düzeyde; anne-baba öğrenim düzeyi lisansüstü olan grupta ise pozitif yönde ve yüksek düzeyde ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Dikkat yetisi, geometri becerisi, sesbilgisel farkındalık becerisi, 60-72 aylık çocuklar, okul öncesi eğitim

The aim of this researchis to investigate the relationships among the attention abilities of 60-72-month-old children and their geometry and phonological awareness skills. The accessible population of the research, which has a correlational survey desing, consists of 60-72-month-old children attending kindergartens and nursery schools in Afyonkarahisar in the 2018-2019 academic year. The sample of the researchwas 347 children among 60-72-month-old children attending upper-, middle- and lower-level socioeconomic schools randomly selected. As data collection tools, the `General Information Form` was used to collect demographical data about the children and their parents, the `Frankfurter Attention Test` developed by Raatz and Möhling in 1971 adapted to Turkish children by Gözüm (2017) to determine children's attention levels, the `Early Geometry Skills Test` developed by Sezer (2015) to measurechildren's geometry skills, and the `Early Literacy Skills Assessment Tool` developed by Karaman and Güngör Aytar (2016) to measurechildren's phonological awareness skills.According to the findings, it was revealed that children's attention skills were high, and their geometry and phonological awareness skills were low. Children's attention skills significantly predicted geometry and phonological awareness skills. It was observed that there was a positive and moderately significant relationship between children's phonological awareness skills and early geometry skills. According to the gender variable, the relationship between children's geometry skills and phonological awareness skills was positive and high in boys while it was found to be in a positive and medium level in girls. The relationship among the parents' education level and children's geometry skills and phonological awareness skills were found to be positively and moderately for those whose education level was secondary school and below and those whose education level was high school and university whereas it was concluded that there was a positive and high level of relationship in the group whose parents had graduate education.Keywords: Attention ability, geometry skills, phonological awareness skills, 60-72-month-old children, pre-school education