Türkiye ve Kazakistan`da okutulan 6. sınıf Türkçe, Kazak edebiyatı ve Rus edebiyatı ders kitaplarının değerler açısından incelenmesi

Abstract

Türkiye ve Kazakistan'da okutulan 6.sınıf Türkçe, Kazak Edebiyatı ve Rus Edebiyatı ders kitaplarını değerler açısından incelemeye yönelik araştırmada doküman analizi deseni kullanılmıştır. Çalışmada 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Türkiye ve Kazakistan'da Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okutulmakta olan 6.sınıf Türkçe, Kazak ve Rus Edebiyatı ders kitapları incelenmiştir. Kazakça ve Rusça ders kitapları yerine çalışmada Kazak ve Rus Edebiyatı ders kitaplarının tercih edilmesinin nedeni Kazakça ve Rusça ders kitaplarının dil bilgisi ile ilgili alıştırmalar odağında şekillenmiş olmasıdır. Çalışmada temin edilen ders kitapları içinde yer alan metinler türlerine göre tasnif edilmiş, öğretici metinler veri setinin dışında tutulmuştur. Bu tasnif yapılırken Türkçe ders kitabı için bir Türk Edebiyatı uzmanının, Kazak ve Rus Edebiyatı ders kitapları için Kazakça ve Rusça bilen bir Kazak Edebiyatı uzmanının görüşünden faydalanılmıştır. Sonrasında metinler `değerler` başlığı altında betimsel analize tabi tutulmuştur. Betimsel analiz sırasında yapılan kodlamaların doğruluğunu teyit edebilmek amacıyla veri setinin bir kısmı (yalnızca Türkçe ders kitabında yer alan hikâye metinleri) bir nitel araştırma uzmanının desteği ile kodlanmıştır. 2017 yılı içinde Türkiye ve Kazakistan'da okutulan üç farklı ders kitabının değerler açısından incelenip karşılaştırıldığı çalışmada Türkçe, Kazak ve Rus Edebiyatı ders kitaplarının değerler açısından farklılaştığı, kitaplarda yer alan değerlerin ülkelerin sosyal ve siyasal dinamiklerine göre değişkenlik gösterdiği anlaşılmıştır. Bunun yanında kitapların evrensel ve ulusal nitelikli değerlere daha fazla yer vermesine karşın dinî, bilimsel ve sosyal değerlere görece az yer verdiği bunun yanında estetik değerlere ise neredeyse hiç yer vermediği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kazakistan-Türkiye, Değer, Değerler Eğitimi, Ders Kitapları

In the study we used the design of document analysis to examine the textbooks of Turkish, Kazakh and Russian Literature taught at Grade 6 in Turkey and Kazakhstan in terms of value. We examined the textbooks of Turkish Literature, Kazakh Literature and Russian Literature taught at Grade 6 in the schools affiliated to the Ministry of Education in Turkey and Kazakhstan in 2017-2018 teaching years. The reason why we preferred Kazakh and Russian Literature textbooks instead of Kazakh and Russian textbooks is that they are shaped in the focus of the exercises related to grammar. The texts included in the textbooks provided for the study are classified according to their types, and the tutorial texts are excluded from the data set. This classification was made possible by a Turkish Literature expert for the Turkish textbook, and a Kazakh Literature expert who speaks Kazakh and Russian languages for the Kazakh and Russian Literature textbooks. The texts were subjected to descriptive analysis under the title of `values`. In order to confirm the correctness of the coding made during the descriptive analysis, part of the data set (story texts in the Turkish textbook only) is coded with the support of a qualitative research expert. In the study in which three different textbooks assigned in Turkey and Kazakhstan in 2017 were examined and compared, the books of Turkish, Kazakh and Russia Literatures were found to differ in terms of values, and the values in the books to change according to the social and political dynamics of these countries. In addition, although the books have more attention to the values with universal and national qualities, they have less attention to religious, scientific and social values, even they have almost no attention to aesthetic values. Keywords: Kazakhstan-Turkey, Value, Values Education, Textbook.