İslam Hukukunda sürgün cezası ve Osmanlı Dönemi uygulaması

Abstract

Sürgün kelimesi akla gelen ilk manasıyla, ilk insan kadar tarihi seyri olan bir kavramdır. Lakin farklı kavramlarla ilişkilendirildiğinde daha geniş manaları da ihtiva eder. Bu açıdan 21. yüzyılda bile kendisinden söz ettirmektedir.Tarih boyunca sürgünün nasıl ve ne şekilde uygulandığı gerçekten merak konusudur. Fakat bu konuyu aydınlatacak yeteri kadar çalışma bulunmamaktadır. Bu sebeple konumuzu seçmemizdeki faktörlerden biri de budur.Çalışmamızda tarih boyunca sürgünü kısmen ele aldık. Osmanlı Devleti'nde sürgün ve sürgünün ne şekilde uygulandığını, sürgün-iskan ilişkisini anlatıp bu duruma dikkat çektik. Osmanlı Devleti'nin hukuk yapısını, İslam hukuku bağlamında açıklayıp; Osmanlı'da hukuksal olarak sürgünleri de ele alıp, 18. yüzyıl Osmanlı Devleti'nde hukuksal olarak sürgünlere ağırlık verdik.İlk olarak sürgün kavramının farklı anlamlarını ele aldık. Bu bağlamda nasları nazara alıp İslam hukukunda sürgünü inceledik. Osmanlı Devleti hukuk yapısını da açıkladıktan sonra, Osmanlı Devleti'nde cezai müeyyide olarak sürgünlere geçtik.Tarih boyunca sürgün ve sürgüne sebep olan suçları genel-yüzeysel olarak ele aldık. Daha sonra Osmanlı Devleti'nde cezai müeyyide olarak sürgünleri, Mukayeseli İslam Hukuku ve Osmanlı hukuku ile birlikte ele alıp bir arada sunduk. Tarih boyunca sürgünün mahiyeti ve cezai müeyyide olarak sürgün cezasının uygulanışı hakkında toplu bir bilgi sunduk.Çalışmamızda öncelikle İslam'ın temel kaynağı olan Kur'an'ı Kerim ve sünnete başvurduk. Sahabe ve Hulefa-i raşidinin uygulamalarından da faydalandık. Konuyla ilgili yerli ve yabancı kaynaklardan, İslam hukuku klasik kaynaklarından, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı'nda bulunan vesikalardan, padişah fermanlarından, şeyhülislamlara ait fetva mecmualarından ve Osmanlı kadı sicillerinden istifade ettik.

Exile, with the first meaning which comes to mind, is a concept that has a history as much old as the first human has. But, when associated with different concepts, it also includes wider meanings. In this respect, it makes it mention about itself even in the 21st century.How the exile's being practiced throughout history is really a manner of curiosity. However, there are not enough studies to illuminate this area. For this reason, this factor plays an important role while choosing the subject.In our work we have partly dealt with the exile throughout history. In the Ottoman Empire, the way in which exile and deportation were practiced, the relation of exile-housing was explained and we paid attention to this situation. Explaining the legal structure of the Ottoman State in the context of Islamic law as well as dealing with exiles in a legal point of view in the Ottoman Empire, we gave weight to the exiles in the 18th century Ottoman Empire.First we will consider the different meaning of the concept of exile. In this context, we will examine the exile in Islamic law, taking into account human.After these evaluations and explanations of Ottoman State's law structure, we will pass through to exiles as punishment sanction in Ottoman State. We have dealt with the exiles and the crimes which cause exiles in general-superficially throughout history. Later, in the Ottoman Empire, we presented the exile which in this case considered as punishment sanction by taking into account the comparative Islamic law and the Ottoman law together.Throughout history we have provided a collective information on the nature of the deportation and the application of the sentence of exile as punishment sanctions.In this study, we first applied to the Holy Qur'an the fundamental source of Islam. We also benefited from the practices of the sahabe and Hulefa-i rashidin.We have benefited from domestic and foreign sources related to the subject, the classical sources of Islamic law, the records of the Prime Ministry State Archives General Directorate of the Ottoman Archives Department, the edicts of Sultan, the fetva magazines belonging to the Ottoman Shaykh al-Islam and Ottoman qadi registers.