Halit Ziya Uşaklıgil romanlarında aidiyet ve kimlik

Abstract

Edebiyatımızda Batılı tarzda ilk başarılı romanların yazılması ve türün tekniközelliklerinin gerçek anlamda belirginleşmesi Halit Ziya Uşaklıgil ile başlamıştır. Buçalışmada Halit Ziya Uşaklıgil'in romanlarını aidiyet ve kimlik bağlamında inceleyerekbelirlediğimiz aidiyet ve kimlik başlıklarından hareketle bu kavramların romanlardaki izleritespit edilmiştir.Halit Ziya'nın romanlarında düşünce ve davranışlardan hareketle kahramanların millîaidiyet duygusundan uzaklaştıklarını görmekteyiz. Romanlarda dinî göstergelerin az olması,birkaç kişi dışında kahramanların dinî anlamda davranışlar sergilememeleri karakterlerin dinîaidiyetinin kırıldığını göstermektedir. Mesleki aidiyet duygusundan uzak, mesleklerindenbağımsız olan kadın ve erkek tipolojisinde cinsiyet yönüyle aidiyet duygusu da cinselliği önpalana çıkaran davranışların yoğunluğu ile verilmiştir. Ancak kişilerin cinsel rollerindeherhangi bir sapma görülmez, aşırı uçlardaki cinsiyet kimliklerine de rastlanmaz.Halit Ziya'nın roman kişileri, Batı kültürünün etkisiyle millî kimliklerindenuzaklaşmış, kadın-erkek ilişkileri yönüyle yozlaşmış bir ahlaki kimliğe sahip karakterlerdir.Birkaç yaşlı kadın dışında dinî kimliğinden soyutlanmış kahramanların bazıları idealizeedilmiş meslekleri bazıları da mevcut şartların yönlendirdiği meslekleri tercih etmişlerdir.Cinsiyet açısından farklı tipolojiler oluşturan kadın ve erkekler daha çok Batılı hayat tarzınıbenimsemiş kimliklerdir. Bu nedenle Halit Ziya'nın romanlarında Batılı unsurlara,düşüncelere ve davranış şekillerine sıklıkla yer verilmiştir.

Halit Ziya Uşaklıgil, started to write the first successful novels in our literature in theWestern style and to make the technical features of the genre clear. In this study, byexamining Halit Ziya Uşaklıgil's novels in terms of belonging and identity, the traces of theseconcepts in the novels have been determined based on the titles of belonging and identity wehave identified.In the novels of Halit Ziya, we see that heroes move away from the sense of nationalbelonging by thinking and behaviors. The lack of religious signs in the novels and the factthat the heroes do not exhibit religious behaviors except for a few people indicate that thereligious belonging of the character is broken. In the typology of men and women who areindependent from their occupations and away from their sense of professional belonging, thesense of belonging in terms of gender is given by the intensity of behaviors that bringsexuality to the forefront. However, there are no deviations in the sexual roles of theindividuals and no gender identities at the extremes are encountered.Halit Ziya's novels are characters who have a moral identity that has been distancedfrom their national identities by the influence of Western culture and has been corrupted interms of male-female relations. Apart from a few older women, some of the heroes who havebeen isolated from religious identity have preferred idealized professions and some havepreferred occupations directed by the present conditions. Women and men who make updifferent typologies in terms of gender are mostly identities who have adopted the Westernlifestyle. For this reason, Western elements, thoughts and behavior patterns are frequentlymentioned in Halit Ziya's novels.