Hemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarında uyku kalitesinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZETKronik diyaliz hastalarında uykuya dalamama, sık uyanma, uykuyu sürdürememe vehuzursuz bacak sendromu gibi uyku bozuklukları sıklıkla görülmektedir. Kronik diyaliztedavisi alan HD ve PD hastalarındaki uyku rahatsızlıklarının oluşumu ve özellikleribirbirine benzerdir. Kronik hastalıklarına eklenen bu sorunlar diyaliz hastalarınınfonksiyonel yaşantılarını ve hayat kalitelerini daha da düşürmektedir. Bu çalışmahemodiyaliz ve periton diyalizi hastalarında uyku kalitelerinin değerlendirilmesi, uykukalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi, hemodiyaliz ve periton diyalizi tedavisi alanhastaların uyku kaliteleri arasında farklılık olup olmadığının ortaya çıkarılması amacıylaplanlanmıştır.Kronik diyaliz tedavi programında olan 102 son dönem böbrek yetmezliği (SDBY)hastası 52 hemodiyaliz (K/E; 23/29), 50 periton diyalizi (K/E; 28/22) hastası çalışmayaalındı. Tüm hastalara uyku kalitelerini değerlendirmek için Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi(PUKİ) anketi yapıldı. Hastaların yaş ortalaması hemodiyaliz hastaları için 55.5 ± 14.6 yıl,periton diyalizi hastaları için 51.5 ± 18.1yıl ve ortanca diyaliz süreleri hemodiyalizhastaları için 2 yıl periton diyalizi hastaları için 3.2 yıl idi. PUKİ'ne göre hemodiyaliztedavisi alan 52 hastadan 46 (%88,5) kişide, periton diyalizi tedavisi alan 50 hastadan 39(%78) kişide uyku kalitesi kötü (global skor > 5 olanlar) olarak saptandı. İki grup arasındauyku kalitesi açısından bir farklılık saptanmadı.Global uyku skoru ile diğer paremetrelerin ilişkisine bakıldı. Yaş, diyaliz süresi,albümin ve ferritin ile arasında zayıf olmakla birlikte anlamlı bir ilişki saptandı. (r=0,289P=0,003, r=0,248 P= 0,012, r= 0,238 p= 0,016, r= -0,203 p=0,041). Lineer regresyonanalizinde; yaş ve diyaliz süresi global uyku skoru üzerine bağımsız etmen olarak saptandı.Uyku kalitesi ile diğer parametrelerin ilişkisine bakıldı. Yaş, diyabet ve albümin ile?kötü uyku kalitesi'' arasında zayıf olmakla birlikte anlamlı bir ilişki saptandı (rs=0.279p=0.004, rs=0.201 p=0.043 ve rs=0.231 p=0.019). Lojistik regresyon analizinde; sadece yaş?kötü uyku kalitesi? üzerine bağımsız etmen olarak saptandı.Sonuç olarak; Diyaliz tedavisi alan her iki grupta PUKİ ile yapılan değerlendirmede,uyku kaliteleri arasında fark olmadığı ancak yaş ilerledikçe daha belirgin olmak üzere uykukalitelerinin olumsuz etkilendiği saptandı.Anahtar sözcükler: Hemodiyaliz, Periton diyalizi, uyku, uyku kalitesi, PUKİ

SUMMARYA Comparasion of Sleep Quality in Hemodialysis and Peritoneal Dialysis PatientsPatientsSleep disturbances such as sleep-onset insomnia, frequent awekaning, sleep maintenanceinsomnia and restless legs syndrome are extremely common in chronic dialysis patients.Those additional problems to their chronic disease appear to have significant negative effectson quality of life and functional healt status. In patients having chronic dialysis treatment withhemodialysis and peritoneal dialysis, the etiology and parameters of sleep disorders aresimilar. These sleeping problems added to their chronic disease are further decreasing theirfunctional capacity and life quality. This study aimed to assess sleep quality and to determinethe factors affecting on it, and also to investigate whether a difference in sleep qualitiesbetween hemodialysis and periton dialysis patients.A total of 102 end stage renal failure (ESRF) patients, 52 hemodialysis patients (F/M;23/29) mean ages 55.5±14.6, 50 peritoneal dialysis patients (F/M; 2 8 /22) mean ages51.5±18.1 are enrolled the study. Median dialysis duration was 2 years for hemodialysispatients, and 3.2 years for peritoneal dialysis patients. In order to assess their sleep qualitiesthe questionnaire of Pittsburg Sleep Quality Index (PSQI) is performed to all patients. Thesleep qualities assessed as PSQI were found bad (global score >5) in 88% (46/52) ofhemodialysis patients and in 78% (39/50) of peritoneal dialysis patients. No significantdifference was found between two groups according to sleep quality.Additionally, the relation between global sleep score and the other parameters isassessed. There were significant correlations with global sleep score and age, duration ofdialysis, albumin and ferritin levels, respectively (r=0.289 p=0.003, r=0.248 p=0.012, r=0.238p=0.016, r=-0.203 p=0.041, respectively). In lineer regression analysis, age and duration ofdialysis are found independent factors affecting on global sleep score.We assessed the relations between sleep quality and the other parameters, also. Therewere weak but significant correlations between ?poor sleep quality? and age, the presence ofdiabetes mellitus and albumin levels, respectively (r=0.279 p=0.004, r=0.201 p=0.043 andr=0.231 p=0.019, respectively). In logistic regression analysis, only age is found as anindependent factor on ?poor sleep quality?.In conclusion, in each group, when assessed by PSQI, it is found that there is nodifference between sleep qualities. However, sleep qualities are found to be affectednegatively especially with the age increases.Key words: Hemodialysis, Peritoneal dialysis, Sleep, Sleep Quality, PSQI