Zengî Atabegliği; Haleb kolu(1146-1181)

Abstract

Büyük Selçuklu Devleti'nin Musul valisi Aksungur el-Porsukî'nin Batınîler tarafından öldürülmesinden sonra Irak Selçuklu Sultanı Mahmûd b. Muhammed Tapar, Haçlılara karşı cihadı sürdürmek ve Şam ile el-Cezîre'de giderek artan tehditlerini önlemek amacıyla, cesaret ve kabiliyetiyle temayüz etmiş olan İmâdeddîn Zengî'ye Musul ve Haleb valiliğine ek olarak iki oğlunun atabegliği vazifesini de verdi. İmâdeddîn, Irak Selçuklu Devleti ile Abbasî Halifeleri arasındaki ilişkilerde önemli bir denge unsuru oldu. Haçlılar ile yaptığı mücadeleyi bahane ederek bölgede Türk-İslâm birliğinin tesisi için, komşu beylik ve devletlerle mücadele etmek yoluyla hâkimiyet sahasını genişletme gayreti içerisine girdi.İmâdeddîn Zengî'nin Ca'ber Kalesi'ni kuşattığı sırada beklenmedik ölümü ile Musul Atabegliği'nin topraklarından bir bölümü Nûreddîn Mahmûd b. Zengî'nin kurduğu Halep Kolu'na bağlandı. Bu tezin amacı, Haleb Kolu'nun Yakındoğu ile Kuzey Doğu Afrika (Mısır)'nın siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel hayatında oynadığı rolü ortaya koymak, komşu Türk-İslâm devletleri ile ilişkilerini ve Haçlı devletleri ile mücadeledeki katkılarını birinci elden kaynaklara dayalı olarak açıklığa kavuşturmaktır.

After The Mousul governor of the Great Seljuk State Aksungur el-Porsukî was killed by Ismailid assassins the sultan of Iraq Seljukids Mahmud b. Muhammad Tapar appointed Imadeddin Zengî, who distinguished by his courage and ability, as the governor of Mousul and Aleppo to continue the jihad against the crusaders and prevent the threats against Syria and al-Jazira. In addition to being appointed as the governor, Imadeddin was appointed also as the atabegof Sultan Mahmud Tapar's two sons. Imadeddin became an important equopoise factor of relationships between Iraq Seljuk State and Abbasid Caliphate. Giving the struggle against the cusaders as a pretext he spent effort to ensure the of Turc-Islam unity in the region and widen his reign territory by the way of fighting the neighbour principalities and states. Following the sudden death of Imadeddin Zangi while besieging the Jabar Castle a part of lands of the Mosul Atabeg State was attached to the Aleppo Branch of Zangis founded by Nuraddin Mahmud. The aim of this thesis is to put forward the role played by The Aleppo Branch of Zangis in the politic, economic andsocio-cultural life of the Near East and the North East Africa (Egypt) and based on the primary sources to clear their relations with the neighbour Turc-Islam states and their contributions to the struggle against the crusaders.