Kırıkhan ilçesi (Hatay) fiziki coğrafyası

Abstract

Kırıkhan İlçesi jeolojik yapı olarak Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde yer almakta ve birinci derece deprem kuşağında bulunmaktadır. İlçe merkezinde ve bağlı mahallelerin bazılarında dolgu alanı üzerinde yerleşmeler görülmektedir. Kırıkhan 2017 nüfus sayımı verilerine göre 113.096 kişi ile Hatay İlinin altıncı büyük ilçesi konumundadır. Kırıkhan yerleşmesinin gelişimi son zamanlarda çarpık kentleşmenin etkisiyle jeolojik etütlerin zıttı yönde ova istikametinde gelişmektedir. Bu da verimli alüvyal sahalara yerleşilmesine neden olmuştur. İlçenin ve çevresinin yeraltı ve yerüstü analizleri dikkate alınmadan kontrolsüz oluşan yerleşme gelişimi fay hattı üzerinde riskli yerleşmelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.Kırıkhan ilçesinin ortasından geçen Delibekirli Çayı yatağı ve çevresi gerek jeolojik gerekse jeomorfolojik olarak heyelan, sel ve taşkın alanı özelliği göstermesine rağmen halen bu yatak boyunca yerleşmeler artarak devam etmektedir. İlçenin KB yönünde boylu boyunca uzanan Amanos Dağları'nda iklimin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan kızılçam, maki gibi bitki örtülerinin aşırı tahribiyle garigler ortaya çıkmaya devam etmektedir. Kırıkhan ilçe merkezinin doğusunda yer alan ve Amik Gölü'nün kalıntısı olan Gölbaşı (Balık) Gölü'nün suları tarla sulama çalışmalarıyla azalmaktadır. Türkiye'de son zamanlarda bölgesel kalkınma planları çerçevesinde yerleşme yerlerinin, yatırımların veya sanayi kuruluşlarının yerlerinin seçiminde zemin analizleri yapılmaktadır. Gerekli mekânsal analizleri yaparak bu yerleşmelerin gelişiminin gelecekteki olası sonuçlarını tüm yönleriyle ele almak ve bu sonuçların etki alanlarını ortaya çıkarmak çok önemlidir. `Kırıkhan İlçesinin Fiziki Coğrafyası` adlı bu çalışma Türkiye Fiziki Coğrafyasına olduğu kadar Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası araştırmalarına önemli katkılarda bulunacağına inanılmaktadır. Fiziki çevre barındırmış olduğu jeolojik yapısı gereğince doğal olarak sürekli beşeri coğrafyayı etkilemiştir. Ülkemizde yaşayan insanların geçim kaynağına bakıldığında -Kırıkhan ilçesini de buna dahil edebiliriz- hizmet sektörü en önde geldiği görülmektedir. Buna ilaveten Kırıkhan İlçesi'nin geçim kaynağını tarımsal faaliyetler ve tarıma dayalı ticari faaliyetler de ilçe halkının geçim kaynaklarını oluşturmaktadır. Suriyedeki iç ve dış savaşın etkisiyle kendi ülkelerini terk ederek ülkemize sığınarak ilçeye gelen Suriyeli misafirlerimizin de etkisiyle ilçe nüfusu sürekli artmaktadır. Yerleşmenin gelişim yönüne bakıldığında ise verimli alüvyal sahalarda mesken ve küçük ölçekli fabrikaların yapıldığı görülmektedir. Ayrıca verimli toprakların tarımda kullanılırken gerekli analizler yapılmadığı, modern tarımsal yöntemlerin kullanılmadığı ve bunun neticesinde ise olumsuz bir takım sonuçlar doğurduğu görülmektedir. Fiziki coğrafya alanındaki mekânsal analizlerle sorunların tespitini yaparak Beşeri coğrafyayla kıyas edip ortaya çıkan sorunlara çözüm önerileri getirmek çalışmamızın asıl amacıdır.

Kırıkhan district is located on the Eastern Anatolian Fault Line as a geological structure and is located on the first degree earthquake zone. Some settlement areas are seen in the district center and some of the connected neighborhoods. Kırıkhan is the sixth largest city of Hatay province with 113,096 people according to the census of 2017. The development of the Kırıkhan settlement has recently developed in the direction of the plain opposite to the effect of the distorted urbanization. This has led to the settlement of fertile alluvial lands. Uncontrolled settlement development without taking into account the underground and overground analysis of the town and its environs causes risky settlements to appear on the fault line. Although Delibekirli stream bed and its surroundings passing through the middle of the Kırıkhan district show both geologically and geomorphologically landslide, flood and flood area features, the settlements continue to increase throughout this bed. In the Amanos Mountains, which stretch along the length of the town in the direction of the KB, garigs continues to emerge with extreme destruction of plant coverings, such as pinus brutia maquis that emerged as a natural result of climate.The waters of Gölbaşı (Balık) Lake, which is located in the east of Kırıkhan district center and remains of Amik Lake, decrease with fresh irrigation works.In recent years in Turkey, there has been a background analysis of investments in settlements or selection of industrial establishments within the framework of regional development plans. It is very important to carry out necessary spatial analyzes in terms of geographical point of view, to handle all possible consequences of the future development of these settlements and to reveal their influence areas. This study, called Physical Geography of Kırıkhan district is believed to contribute to the Physical Geography Turkey as well as the Human and Economic Geography of TurkeyThe geological structure of the physical environment has naturally affected human geography continuously. When we look at the sources of livelihood of the people living in our country, we can include Kırıkhan district - the service sector seems to be leading. In addition to this, the livelihood of Kırıkhan district is the agricultural activities and the commercial activities based on agriculture are the sources of livelihood of the people of the district. With the effect of internal and external wars in Syria, the population of the district is constantly increasing due to the influence of our Syrian guests who have left their countries and took refuge in the country.When the development of the settlement is considered, it is seen that the productive alluvial settlement houses and small scale factories are made. In addition, it is observed that the necessary analyzes are not carried out while the fertile soil is used in agriculture, modern agricultural methods are not used and in consequence there are some negative results. It is the main aim of our work to bring solutions to the problems arising from the comparison with the human geography by determining the problems with the spatial analyzes in the physical geography area.