Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarındaki metinlerin örtülü anlam unsurları açısından değerlendirilmesi (İstanbul yabancılara Türkçe öğretimi seti)

Abstract

Bu çalıĢmanın amacı, yabancılara Türkçe öğretmek için hazırlanan ders kitaplarındaki metinlerde yer alan örtülü anlam unsurlarının tespit edilmesidir. AraĢtırmada çalıĢma grubunu, Ġstanbul Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitabı A1, A2, B1, B2 ve C1/+ seviyesindeki kitapların okuma metinleri oluĢturmaktadır. AraĢtırmada veriler `Örtülü Anlam Unsurları Değerlendirme Forumu` na göre incelenmiĢtir. Ölçme aracı olarak kullanılan `Örtülü Anlam Unsurları Değerlendirme Forumu` Onan ve Tiryaki (2012)‟nin `Türkçede örtülü anlam oluĢturan unsurlar` baĢlıklı çalıĢmalarından yola çıkılarak geliĢtirilmiĢtir. Buna göre formda 9 madde baĢlığı bulunmaktadır. Ölçeğin kapsam geçerliliğini sağlamak için uzman görüĢüne baĢvurulmuĢtur. Uzman görüĢü sonucunda kodlayıcılar güvenilirliği 0.92 olarak tespit edilmiĢtir. Buna göre ölçek geçerli ve güvenilirdir. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistik teknikleri (frekans ve yüzde) kullanılmıĢtır. AraĢtırmanın sonucunda, ders kitaplarındaki aktarma kullanımı seviyelere göre dengeli bir dağılım göstermiĢtir. Derin yapı- yüzey yapı ayrımı gösteren cümle kullanımında; A1 ve A2 seviyelerinde bu unsur bulunmazken, B1- B2 ve C1/ seviyelerinde de yaklaĢık aynı oranda dağılım gösterdiği sonucuna ulaĢılmıĢtır. Deyim-atasözü ve sezdirim unsurları beklenen düzeyde seviyelere göre artıĢ göstermiĢtir. BağdaĢtırma, Duygu değeri/çağrıĢım, mecaz, önvarsayım unsurları ise seviyeler arasında dengeli dağılım göstermemiĢtir. Metafor unsuru C1/+ seviyesi dıĢındaki seviyelerde düzenli artıĢ göstermiĢtir.Anahtar Kelimeler: Örtülü Anlam, Yabancılara Türkçe Öğretimi, Ders Kitapları, Okuma Metinleri

This study aims at determining and evaluating elements of implicit meaning included in textbooks designed for teaching Turkish to foreigners. The study group is composed of reading passages in a set of Ġstanbul Teaching Turkish as a foreign language textbooks whose levels are A1, A2, B1, B2 ve C1/+. The obtained data were examined in the light of `Evaluation Form of Implicit Meaning Elements` which was developed on the basis of Onan and Tiryaki‟s (2012) studies entitled `Elements Assigning Implicit Meaning in Turkish`. In the form, there were 9 sections. Expert opinion was obtained to ensure content validity of the scale. As a result of the expert opinion, the inter-rater reliability was found to be 0.92. Accordingly, the scale was accepted to be valid and reliable. To analyze the data, descriptive statistical techniques (frequency and percentage) were utilized. The results of the study revealed that the use of quotation in textbooks demonstrated a well-balanced distribution depending on the levels. In the use of sentences indicating the distinction of deep structure-surface structure, this element was not encountered at the levels of A1 and A2; however, it was concluded that it showed a distribution approximately at the same rate for the levels of B1-B2 and C1/ . Elements of idiom-proverb and implicature showed an increase according to the levels as expected. Elements of association, connotation, figurative and pre-supposition did not display a balanced distribution among the levels. There was a regular increase in the element of metaphor at all levels except for C1/+.Keywords: Implicit Meaning, Teaching Turkish to Foreigners, Textbooks, Reading Passages.