Türk basınında Kore savaşı ve Türkiye

Abstract

II. Dünya Savaşı'ndan sonra önde gelen devletlerin nüfuz ve prestij mücadelelerine sahne olan Kore coğrafyası, etkileri bakımından adeta bir Üçüncü Dünya Savaşı'na ev sahipliği yapmıştır. `Türk Basınında Kore Savaşı ve Türkiye` adlı bu çalışmada, soğuk savaş döneminin ilk sıcak çatışması olan Kore Savaşı'nın Türkiye basınına yansımaları ele alınmıştır. Ayrıca Demokrat Parti'nin 1950-1953 yılları arasındaki Türk kamuoyunu etkilemek ve yönlendirmek adına yayın organlarını yoğun bir şekilde kullanarak bir propaganda aracına dönüştürmesine yer verilmiştir. Diğer taraftan Demokrat Parti Hükümeti, Cumhuriyet Halk Partisi'nin önderliğindeki muhalif kanadı yıpratmak ve yönlendirmek amacıyla basını ne şekilde kullandığı örneklerle somutlaştırılmaya çalışılmıştır.Gerek kamuoyu oluşturulmasında gerekse vatandaşın bilinçaltının yönlendirilmesinde basının yadsınamaz bir gücü vardır. Bu gücün farkında olan Demokrat Parti, Kore Savaşı süresince basını en yoğun şekilde kullanarak ortak bir algı yaratmıştır. Atılan manşetler, köşe yazıları ve haber içeriklerinin ortaklık ya da benzerlik göstermesi dönem basınının çok iyi bir şekilde orkestra edildiğinin göstergesi olmuştur.Bu çalışmayla gazetelerde sık sık işlenen antikomünist teması, SSCB tehdidi, Üçüncü Dünya Savaşı tehlikesi ve tüm bunların karşısında bulunan Hür Dünya'ya maddi ve askeri yardım eden dost Amerika söylemlerinin Türk toplumu üzerindeki izdüşümlerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Ayrıca TBMM'ye danışılmadan alınan Kore'ye asker gönderme kararının doğruluğunu ispatlayabilmek adına, Türk milletinin cengâver, yardıma muhtaç bir milleti zor gününde yalnız bırakmayacak kadar duyarlı olduğu söylemlerinin –kilometrelerce uzaklardaki Kore için- `Ha Kars ha Kore` algısının nasıl inşa edildiği yolundaki haberlerden hareketle dönemin bir panoraması verilmiştir. 1950-1953 yılları arasında gerçekleşen savaşın analizinde Türk basını çatısı altında; genelde ulusal basın kullanılmıştır. Bununla birlikte hükümetin izlemiş olduğu dış politikanın Kıbrıs'taki akislerini görebilmek adına yer yer Kıbrıs basını da incelenmiştir. Ayrıca anavatandan Kore'ye atılan ilk adımın İskenderun'dan gerçekleşmesi hasebiyle, Hatay basınına da yer verilmiştir. Böylece Türk topraklarından ayrılmadan hemen önce Mehmetçikte ve Türk toplumunda yaşanan heyecan ve hislere tercüman olunmuştur. Savaş süresince uygulanan sansürler nedeniyle çok uzun soluklu yayın yapamasalar da sosyalist basının Kore olaylarına ve Türkiye'deki gelişmelere yaklaşımı, konunun objektifliği açısından önem kesp etmektedir. Bu sebeple Kore Savaşı'na, basının farklı cephelerinden yaklaşılarak geniş bir yelpazeden bakılması yoluna gidilmiştir. Çalışmada; Kore Savaşı merkezli yapılan haberlerin Türk siyasetine olan etkilerinin ortaya konması adına, hem kronolojik hem de tematik anlatım yöntemi benimsenmiştir. Böylece bir taraftan aynı konulardaki farklı gazetelerin yorumlarına yer verilirken, diğer taraftan olay örgüsünün birbirinden kopmadan verilmesi adına aynı gazetenin diziler halindeki haberlerinin sürekliliğine özen gösterilmiştir. Bu vesileyle okuyucuya denetim imkânı sağlanmıştır. Kore Savaşı'nın görgü tanıklarının ve dönemin siyaset adamlarının kaleme aldıkları eserlerin ve yerel basın unsurlarının kullanılması bu çalışmanın özgün yönlerindendir.Yaklaşık 22 gazete ve 11 dergi temelli olarak yapılan tetkikler neticesinde; Kore Savaşı'nın seyrinin Türk basınında çıkan haberlere yön verdiği, savaşın süresinin uzaması ve Türkiye'nin NATO'ya girmesiyle birlikte –şehit verilmeye devam edilmesine rağmen- konuya dair basının ilgisinin azaldığı sonucuna varılmıştır.

In terms of impacts, the Korean geography witnessed struggles of power and prestige among super powers after the Second World War. This struggle seemed to be `Third World War`. This research evaluates reflections about the Korean War, was the first conflict in the Cold War, in the Turkish press. In addition, it is explained how the Democrat Party (DP) transformed the press as a propaganda tool in order to manipulate the Turkish public opinion and to criticise Republican People's Party (CHP) and its followers. The press has undeniable power to establish public opinion and manipulate subconscious of citizens. DP, which had been already aware of the power of press, used the press intensely to established common perceptions throughout the Korean War. Headlines, comments, columns and news showed similarities. They became single voice. This single voice is the best example showing the press was governed successfully. In this research, it is sought to put forward discourses within the Turkish society consisting of specific themes, which was emphasised by the newspapers, such as anti-communism, the threat of USSR and the Third World War, the USA helping to the Free World economically and morally. Furthermore, it is given that a panorama by referring news which constructed the perception of `either Kars or Kore` (Ha Kars ha Kore) and the discourse defining the Turkish nation as hero and helpful to oppressed people to legitimise the decision seeking to send troops to Korea without asking permission from the Turkish parliament National press has been preferred to analyse the Korean War between 1950 and 1953. Additionally, the press in Cyprus has been analysed in order to understand the reflections of the foreign policy of the Turkish government on the Turkish Cypriots. Also, the press in Hatay is included because the first step to Korea was taken place in İskenderun. Therefore, it is likely to argue that the press in Hatay reflected excitements among Turkish soldiers and other members of the society. In terms of objectivity, approaches of the socialist press towards conflicts in Korea and Turkey were important even though it did not have long broadcast life because of censorships throughout the war. In this research, thematic and chronologic expression methods were adopted to put forward impacts of the news about the Korean War to the Turkish politics. After examining around 22 newspapers and 11 journals, it is concluded that state of affairs in the Korean War shaped the Turkish press. However, the extension of the war and joining the NATO reduced interests of the Turkish press in spite of Turkish causalities in Korea.