Çevre yönetimine katılım: Hatay örneği

Abstract

Geçtiğimiz 20. yüzyılda çevre sorunları geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir sorun haline gelmiştir. Çevre sorunları ile mücadele sürecinde, çevre yönetimi ve karar mekanizmalarına halkın ve sivil toplum örgütlerinin katılımı büyük önem taşımaktadır. Bireylerin çevre yönetim süreçlerinde rol oynaması, etkide bulunması ve yaşamını biçimlendirecek bu süreç içinde var olması, katılımcı bir çevre yönetimi için önemlidir. Ülkemizde merkezi ve yerel düzeyde birçok kuruluş, çevreyle ilgili görev ve sorumluluklarla yetkili kılınmıştır. Çevre sorunlarıyla ilgili merkezi ve yerel kuruluşlar, kendileri için belirlenmiş görev alanları dahilinde, çevrenin korunması ve geliştirilmesine ilişkin yürütme, planlama, düzenleme gibi işlevleri yerine getirerek çevre yönetimine katkıda bulunmaktadır. Türkiye'de çevre yönetiminden sorumlu kurumlar, merkezi ve yerel yönetim kuruluşları olmak üzere ikiye ayrılır. Merkezi düzeyde çevre yönetimine katılım, çevre mevzuatındaki bir takım düzenlemelerle sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu düzenlemelerin belki de en önemlisi Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği'ndeki halkın katılımı toplantılarıdır. Yerel yönetim düzeyinde ise kent konseyleri, belediye meclisleri ihtisas komisyonları, meclis toplantılarına katılım vb. gibi yöntemlerle çevre yönetimine katılım sağlanmaya çalışılmaktadır.Bu çalışma, çevre yönetimine katılım bağlamında Hatay İli örneğinden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Çalışmanın temel amacı, Hatay İli'nde merkezi ve yerel yönetim birimlerinin halkın çevre yönetimine katılımını sağlayıcı ne tür mekanizmalar geliştirdikleri ve bu mekanizmaların işlevselliğinin ne düzeyde olduğu, halkın bu mekanizmaları ne ölçüde kullanabildiğini, katılımın boyutunun ne düzeyde olduğunu ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışmamızda bu amacı gerçekleştirebilmek için, nitel araştırmalarda kullanılan veri toplama yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmanın kuramsal bölümleri yazılı doküman ve belgelerin analizi yöntemi kullanılarak oluşturulurken, alan araştırması bölümünde ise önceden hazırlanmış ve yapılandırılmış `görüşme kağıdı` kullanılmıştır. Bu doğrultuda, yapılandırılmış `görüşme kağıdı`ndaki sorular, Hatay Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü uzmanları ile Hatay Büyükşehir Belediyesi ve Büyükşehir İlçe Belediyelerinde çevreden sorumlu birimlerdeki uzman görevlilere, ayrıca yereldeki çevre örgütleri yetkililerine ve akademisyenlere yöneltilerek, halkın çevre yönetimine katılım düzeyleri saptanmaya çalışılmıştır.Çalışmanın sonunda, kuramsal ve uygulama yöntemi ile elde edilen veriler birlikte değerlendirilmiş ve elde edilen bulgular ışığında öneriler geliştirilmiştir.

In the last 20th century, environmental problems turned out to be a matter concerning enormous masses. It is so important that public and civil society organizations should participate the process of making decisions about environmental management in order to struggle for environmental problems. Participatory individuals in the process of environmental management and their impact, their being at this duration which will shape their future are so important for participatory environmental management. In our country, many organizations at central and local level have been authorized with environmental duties and responsibilities. Central and local institutions, deal with environmental problems, have been contributing to the management of environment fulfilling some duities such as regulations, planning and propulsion about protecting and improving environment. In Turkey, there are two different departments as local and central institutions in charge of environmental management. At the central department, public participation in environment management has been enabled by some regulations at the environmental legislation.Public participation meetings, at the Environmental Impact Assessment (ÇED) Regulations, may be the most important ones. On the other hand, at the local department, public participation for environmental management has been enabled by some ways such as city councils, manucipal specialized commissions and participation to council meetings etc. This research has been prepared concerning the example of Hatay City in the context of participation to environment management. Primary aim of this research is to put forth what kind of mechanisms, developed by Hatay City central and local institutions, provide public participation to environmental management, the level of functionality of these mechanisms, and to what extent public use them, and also degree of public paticipation. In this paper, data collections methods used in qualitive researches have been utilized to accomplish this goal. While theorical parts of the research are being conducted by using the process of analyzing the written documents and papers, ''interview paper'', which has been prepaped and structured before, has been utilized. For this purpose, the level of public participation to environmental management has been detected by directing some the questions at the structured ''interview paper'' to some experts at Hatay Provincial Directorate of Environment, Hatay Metropolitan Municipality, and District Municipalities and authorities of environmental organizations, and also academics. At the end of this research, the results provided by the process of theoretical and practical studies have been evaluated together and thanks to these results, some suggestions have been developed.