Es-Seyyid Muhammed bin ali bin Zeynelabidin terceme-i risale-i sudan adlı eserin transkripsiyonu ve sadeleştirilmesi

Abstract

Tunuslu müellif Muhammed b. Zeynel Abidin'in yazmış olduğu bu eserde Sudan'ın gelenek, görenek ve adetleri üzerine yazılmış ve devrini iyi derecede anlatmış görünmektedir. Müellif, Sudan'ın özellikle Darfur ve Kerdefan bölgelerinin yanısıra Arabistan'ın Hicaz bölgesine de gidip geldiği anlaşılmaktadır. Eser Sudan'ın Funj hanedanlığı dönemini tasvir etmekte olup, müellifin amacı fıkıh ve Kur'an üzerine olan ilmini geliştirmek idi. Ancak Sudan'da bu ilimleri bulamayınca ülkesine dönmek yerine seyahati sırasında yaşadığı hadiseleri not almaya ve ülkesine dönünce de bu hadiseleri bir yıllık bir zaman zarfında ele aldığı görülmektedir. Sudan'da kaldığı dönem içerisinde dokuz ay boyunca Müslüman ahaliyle iyi ilişkiler kurarak sahip olduğu islami bilgilerini paylaştığı gibi, bu ülkenin ileri gelen hanedanı ile de iyi ilişkiler kurarak, onların hizmetine girmeyi ve yapmış olduğu hizmetler sayesinde hayatının buradaki kısmını idame ettirmeyi başarmıştır. Müellif, Sudan halkının her tür eğitim ve kültürünü öğrenmek için İbrahim el-Es'ardi adlı şahıstan yardım almıştır. İbrahim ona bölge halkının öncelikle her tür mantık ve münazara gibi ilimlerini öğrenmesini teklif etmiştir. Daha sonra da bölgenin meliki ile tanıştırmıştır. Kerdefan Meliki, müellifi kendi himayesine alarak ondan bildiklerini halkına öğretmesini istemiştir. Karşılığında bol ihsanlarda bulunmak ve istediği güzel cariyelerden ihsan etmek vaadinde bulunmuştur. Müellifin Sudan'daki ikameti ona verilen bir cariyenin ölümü sebebiyle uzun sürmemiştir. Müellif bu hadiseden etkilenmiş olduğundan eğitim konusundaki işlenrini yarıda kesmek istediğini Melike bildirmiş, Melik'in bütün çabalarına rağmen bu müellif kararından dönmemiştir. Kısa bir süre sonra Melik'in ölümü ve yerine geçen kardeşi Melik Muhammed Halim ile üç yıl daha çalıştıktan sonra ayrılarak Fizan'a oradan da Mısır'a gitmiştir. Müellif, bu eseri yazmasındaki sebebini kendisinden sonra Sudan'a bir daha kimsenin gitmeyeceğini düşünmesiden dolayı kaleme almıştır.

Tunisian author Mohammad b. In this work written by Zeynel Abidin, he seems to have written on Sudan's traditions, customs and customs, and has been well versed in the period. It is understood that Sudan, in addition to the Darfur and Kerdefan regions, also traveled to the Hijaz region of Arabia. The work depicts the period of the Funj dynasty of Sudan, and its purpose was to improve the illusion of fiqh and Qur'an. However, instead of returning to his country when he could not find these sciences in Sudan, it was observed that he took notes on the incidents he experienced during his travels and when he returned to his country he was involved in these events over a period of one year. During the period he stayed in Sudan, he established good relations with the Muslim people and shared good knowledge with the prominent dynasty of this country. He managed to maintain this part of his life through his services. The author received the help of Ibrahim al-Assardi to learn all kinds of education and culture of the Sudanese people. Ibrahim offered him the knowledge of all kinds of logic, such as logic and debate. Then he introduced the region's meliki. Kerdefan Meliki asked the author to take his care and teach him about his people. In return, he has promised to have plenty of benevolences and to bestow upon the beautiful concubines he wants. His residence in Sudan did not last long due to the death of a concubine given to him. Melike stated that he wanted to interrupt his education on the subject of education because he was affected by this incident and he did not return from this author's decision despite Melik's efforts. Shortly after the death of Melik and his brother, Malik Mohammed Halim three years after working in the Fizan and then went to Egypt. The author wrote the reason he wrote this work for not thinking that anyone would ever go to Sudan again.