Cenaze ritüeli tüketimi ve din ilişkisinin gösterişli tüketim ve gönüllü sadelik perspektifinden incelenmesi: Hatay örneği

Abstract

Tüketim faaliyeti, son yıllarda insanların temel ihtiyaçlarını karşılayan bir araç olmaktan çıkmıştır. Bu durum insanın, tüketim kavramını yaşamın merkezine alması ve hatta bireyin kimlik inşasının bir parçası haline getirmesinden kaynaklanmaktadır. İnsanlar artık duygu ve düşüncelerini, yaşam tarzlarını ve statülerini `tüketim` yoluyla göstermekte, tüketimi bir iletişim aracı haline dönüştürmektedir. Öyle ki günlük yaşamın bir parçası haline gelen tüketim, cenaze ritüellerinde bile varlığını hissettirmektedir. Bu tez çalışmasının amacı Hatay ilindeki farklı inançlara sahip toplulukların, cenaze ritüellerinin değişimlerini ortaya koymak ve son zamanlarda ortaya çıkan `cenaze hizmetleri pazarının` araştırmaya konu olan topluluklar açısından incelemektir. Tezin araştırması yalnızca Hatay ilinde yaşayan Hristiyan ve Müslüman bireylerle yapılmıştır. Çalışma, derinlemesine görüşme tekniği ile değerlendirilmiş nitel bir araştırmadır. Çalışma kapsamında, Amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak 36 kişi ile görüşme yapılmıştır. Araştırma verileri, yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilerek bulgulara ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; Hristiyan görüşmecilerin din ve inanç kaynaklı, Müslüman görüşmecilerin gelenek, görenek ve kültür kaynaklı ritüeller gerçekleştirdiği, ölüm tüketimi pazarının ortaya çıkışı ile Müslümanların gösterişli cenaze merasimlerine yöneldiği ifade edilmiştir. Her iki dine mensup katılımcı ifadelerine göre, kentsel değerlerde değişimler yaşandığı sonucuna ulaşılmıştır. Din bağlamında cenaze ritüellerindeki tüketim alışkanlıklarını ortaya koyan ve bunu yaşam tarzlarıyla ilişkilendiren az çalışma olmasından dolayı bu tez çalışmasının alan yazınına katkı sağlanması beklenmektedir.

Recently, consumption is no longer a valid way of living upon all human beings' basic needs. This situation arises from the fact that human beings take the concept of consumption into the center of their life and even make the individual part of the identity building. Nowadays, consumption becomes a communication tool by people revealing their thoughts, lifestyles, and status with consumption. Moreover, as a part of daily life, consumption can be seen through the rituals of funerals.The aim of this thesis is to reveal the changes in funeral rituals of the communities with different beliefs in Hatay province and to examine the recent `funeral services market` through the eyes of participants of the study. This thesis research was conducted with only Christian and Muslim individuals living in Hatay province. This study is qualitative research that was carried out by in-depth interview technique and interviews were made with 36 people using purposive sampling method. Findings were obtained with the research data and semi-structured interview form.According to the findings, Christian participant actualize the rituals based on religion and beliefs while Muslims base traditions, customs, and culture, since the death consumption market exists, Muslims tend to flamboyant funerals are expressed. As can be seen from the statements of the participants from both religions, it is concluded that there are changes in urban values. In the context of religion, since there are few studies that reveal consumption habits in funeral rituals and associate them with lifestyles, this thesis may contribute to the literature with its research.