İlkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında değerler eğitimi

Abstract

Bu araştırmanın amacı 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren 5 yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edilen ilkokul 1, 2, 3. sınıf hayat bilgisi ve 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen kök değerlerin nasıl ve ne düzeyde yer aldığını incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modeli kullanılmıştır. Veriler doküman inceleme tekniği ile toplanmıştır. Ders kitapları, araştırmacı tarafından oluşturulan doküman inceleme formu aracılığıyla eş zamanlı olarak biri araştırmacı olmak üzere iki sınıf öğretmeni ve bir rehber öğretmen tarafından incelenmiştir. Sınıf düzeyleri dikkate alınarak ünite bazında oluşturulan doküman inceleme formunda ünitelerde geçen sorular, metinler ve görseller ayrı ayrı incelenerek kök değerlerin kitaplarda doğrudan ya da dolaylı yer verilme durumu da yer almıştır.Araştırmanın sonucunda tüm ders kitaplarında en çok yer verilen kök değerlerin sırasıyla sorumluluk (%25,3), dostluk (%16), saygı (%14,1) ve özdenetim (%12,5) olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ders kitaplarında en az yer verilen kök değerler ise sırasıyla dürüstlük (%0,6), sabır (%2), adalet (%2,5) ve yardımseverlik (%5,4)'tir. Kök değerler ders kitaplarında en fazla metinler aracılığıyla verilirken en az sorular aracılığıyla verilmiştir. Ayrıca kök değerlerin ders kitaplarında daha çok dolaylı olarak yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulara dayanılarak ders kitapları hazırlanırken kök değerlerden adalet, dürüstlük, sabır ve yardımseverlik değerlerine daha çok yer verilmesi ve kök değerlerin her sınıf seviyesinde tüm ünitelere dağılım göstermesi önerilmiştir.ANAHTAR KELİMELERDeğerler, Değerler Eğitimi, Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Ders Kitabı

The aim of this research is to examine how and at what level the root values determined by the Ministry of National Education are included in primary school 1, 2, 3 th grade life science and 4 th grade social studies textbooks which are accepted as textbooksfor 5 years starting from 2018-2019 academic year.In the research, case study method which is one of the qualitative research methods was used. Data were collected by document review technique. The textbooks were examined simultaneously by a guidance counselor and two class teachers, one of whom was a researcher, through the document review form created by the researcher. In the document review form, which is formed on the basis of unit by taking into account the grade levels, the questions, texts and visuals in the units were examined separately and the direct or indirect use of root values in the books was also included. As a result of the research, the root values that are given the most place in all textbooks are as follows; responsibility (25.3%), friendship (16%), respect (14.1%) and self-regulation (12.5%). The root values that are given least in the textbooks; honesty (0.6%), patience (2%), justice (2.5%) and helpfulness (5.4%). The root values are given mostly through text in textbooks; at least, given through questions. In addition, it was concluded that the root values are more indirectly included in the textbooks. Based on the findings, it was suggested that the values of justice, honesty, patience and helpfulness should be given more than the root values while the textbooks were prepared and the root values should be distributed to all units at every grade level.KEYWORDSValues, Values Education, Life Science, Social Studies, Textbook