Kavram karikatürlerinin öğrencilerin bilimin doğası anlayışları üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın hedefi, kavramsal karikatür tekniğiyle hazırlanan ve uygulanan bilim doğası etkinliklerinin, ortaöğretim 8. sınıf öğrencilerinin bilim doğasını kavrayışları üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Araştırma 2013-2014 eğitim-öğretim yılında, Hatay ilinde 100 öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Bilimin doğasıyla ilgili doğru anlayış geliştirme, günümüzün bilim eğitiminde ve programında oldukça önemli bir yere sahiptir. Öğrencilerin öğrenme sürecine katılmalarını, soyut kavramları somutlaştırmalarını ve karmaşık bilimsel kavramlarla gündelik yaşamda karşılaşılan olgular arasında bağ oluşturmalarını sağlayan bir yöntem olarak bilimin doğası öğretimi için kavram karikatürlerinden yararlanılmıştır. Bilimin doğası unsurlarından; bilimsel bilginin değişebilir doğası, öznel doğası, yaratıcılık ve hayal gücünün ürünü olduğu ve bilimsel süreçte gözlem ve çıkarım arasındaki farkın öğretilmesi amacıyla 4 adet karikatür araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Kavram karikatürleri taslakları hazırlandıktan sonra, konu alanında uzman kişilerden görüş alınarak yeniden düzenlenmiştir. Etkinlikler uygulanmadan önce ve sonra bilimin doğası unsurlarını ölçmeye yönelik ölçekler araştırmacı tarafından tasarlanmış, üç uzmandan görüş bildirim formu kullanılarak görüş alınmış ve hazırlanan kontrol listeleri ile ölçeklerin geçerlik ve güvenilirliği sağlanmıştır. Ön test ve son testlerde, kavram karikatürü ölçme aracı olarak kullanılmış ve bilimin doğası anlayışına ilişkin boşluk doldurmalı açık uçlu sorular içermektedir. Ölçme araçlarında ki soruların değerlendirilmesi için araştırmacı tarafından, her unsur için dereceli puanlama anahtarı geliştirilmiş ve uzman görüşü alınmıştır. Ayrıca ölçekte kullanılacak değerlendirme ölçütlerinin güvenirliği, içsel tutarlılığı kontrol eden kodlayıcıların görüş birliğini katsayıları hesaplanarak sağlanmıştır. Uygulamada deney grubuna, kavramsal karikatürler yoluyla bilimin doğası öğretimi, kontrol grubuna ise MEB öğretim programı uygulanarak öğretim yapılmıştır. Çalışmada toplanan veriler değerlendirildiğinde kavram karikatürü yöntemi ile bilimin doğası öğretiminin daha etkili olduğu belirlenmiştir.ANAHTAR KELİMELERBilimin doğası, kavram karikatürü, kavram yanılgısı.

The aim of this study is to investigate the effects of nature of science activities, which are prepared and applied by concept cartoon technique, on the 8th grade students. The research was carried out with 100 students in Hatay Province in 2013-2014 academic year. Developing the right understanding of the nature of science has a vital place in today's science education and program. Concept cartoons have been used for teaching the nature of science as a method that allows students to participate in the learning process, to embody abstract concepts and to form a link between complex scientific concepts and the phenomena encountered in everyday life. The researcher prepared four conceptual cartoons in order to teach the elements of the nature of science; changeable nature of scientific knowledge, its subjective nature, being a product of creativity and imagination, and the difference between observation and inference in the scientific process. After the concept cartoons were drafted, they were rearranged by taking opinions from experts in the subject area. Before and after performing the activities, the scales to measure the nature of science were designed by the researcher, opinions were obtained from the three experts by using the feedback form and the validity and reliability of the scales were provided. In pre-test and post-tests, concept cartoon is used as a measurement tool and includes open-ended questions that fill the gap of the nature of science. In order to evaluate the questions in the measurement tools, the researcher developed a graded scoring key for each element and received expert opinion. In addition, the reliability of the evaluation criteria to be used in the scale was calculated by calculating the consensus coefficients of the coders that control the internal consistency. In practice, the experimental group was taught the nature of science through concept cartoons and the control group was taught by using the Ministry of Education curriculum. When the data collected in the study were evaluated, it was determined that teaching the nature of science was more effective by the concept cartoon method.KEY WORDS Nature of science, science, concept cartoon, misconception.