Kamu sağlık işletmelerinde finansal performansın incelenmesi: Hatay ili kamu hastaneleri birliğinde bir uygulama

Abstract

Ülkemizde 2003 yılında Sağlıkta Dönüşüm Programı çerçevesinde başlatılan sağlık reformu çalışmaları ile sağlık işletmeleri yeniden yapılandırılmıştır. Bu yeni yapılanma, sağlık hizmet sunumunda önemli bir paya sahip olan kamu sağlık işletmelerinin finansal performansını etkileyen önemli değişikliklere neden olmuştur. Bu bağlamda, bu tez çalışmasının amacı; Sağlık Bakanlığı'na bağlı kamu sağlık işletmelerinin finansal performansını ve bu performansı etkileyen faktörleri incelemek ve 2012 Ekim ayında fiilen kurulan kamu hastaneleri birliği yapısının kamu sağlık işletmelerinin finansal performansı üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu amaçla, Hatay İli Kamu Hastaneleri Birliği'ne bağlı 14 kamu sağlık işletmesinin 2008-2016 yılları arasındaki finansal performansı göstergeleri oran analiz yöntemiyle ölçülmüş ve değerlendirilmiştir. Bunun yanında, hasılat, maddi duran varlıklar, finansal kaldıraç oranı, net çalışma sermaye oranı, faaliyet süresi, personel sayısı ve kamu hastaneleri birliğinin varlıkların getirisi üzerindeki etkileri de regresyon analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Oran analizi sonuçları, kamu sağlık işletmelerinin Kamu Hastaneleri Birliği kurulmadan önceki dönemler itibariyle, varlıklarını kaynaklar kadar etkin ve verimli kullanmadıklarını, Birliğin kaynaklar üzerinde daha etkin ve verimli olduğunu ortaya koymuştur. Regresyon analizi ise; hasılat, maddi duran varlıklar, net çalışma sermaye oranı ve kamu hastaneler birliğinin kamu sağlık işletmelerinin varlıklarının getirisini olumlu etkilediğini ancak finansal kaldıraç oranının varlıkların getirisini olumsuz etkilediğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, Birlik kurulduktan sonra faaliyet süresinin varlıkların getirisi üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu, ancak personel sayısının aktiflerin getirisi üzerinde hiçbir etkisinin olmadığı saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELERKamu Sağlık İşletmesi, Kamu Hastaneleri Birliği, Finansal Performans, Oran Analizi, Regresyon Analizi

In Turkey, health enterprises were restructured throughthe health reform studies initiated within the framework of the Health Transformation Program in 2003. This restructuring has led to significant changes that affecting the financial performance of public health enterprises, which have an important share in health care provision. In this context, the aim of this thesis is to examine the financial performance of public health enterprises affiliated to the Ministry of Health and the factors affecting this performance and to reveal the effect of the structure of public hospitals association, established in October 2012, on the financial performance of public health enterprises. For this purpose, the financial performance indicators of 14 public health enterprises which affiliated to Hatay Provincial Public Hospitals Association between 2008 and 2016 was measured and evaluated using ratio analysis method. In addition, the effects of revenue, tangible fixed assets, financial leverage ratio, net working capital ratio, operating year, number of personnel and public hospital association on the return on assets were also examined by using regression analysis method. The results of the ratio analysis showed that public health enterprises did not use their assets as effectively and efficiently as resources before the establishment of Public Hospitals Association. Regression analysis revealed that revenue, tangible fixed assets, net working capital ratio and public hospitals union had positive effects on the return of assets of public health enterprises but financial leverage ratio had negative effects on return on assets. Furthermore, it was found thatoperating year had a positive effect but the number of staff had no effect on the return on assets after the establishment of the Association.KEY WORDSPublic Health Enterprise, Public Hospitals Association, Financial Performance, Ratio Analysis, Regression Analysis.