Ortaokul matematik öğretmen adaylarının problem çözme başarısını yordayan değişkenlerin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada ortaokul matematik öğretmen adaylarının problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme, matematiksel problem çözmeye yönelik tutum, bilişötesi farkındalık, matematik okuryazarlığı öz-yeterliliği, matematiksel problem çözmeye yönelik inanç değişkenlerinin ve problem çözme başarı düzeylerinin sınıf düzeyine göre farklılık gösterip göstermediğini ve bu değişkenlerin problem çözme başarısını yordama durumunu incelemek amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden yordayıcı korelasyonel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir Eğitim Fakültesinin, İlköğretim Matematik Öğretmenliği Lisans Programında öğrenim gören 226 ortaokul matematik öğretmen adayının katılımıyla gerçekleşmiştir. Veriler `Problem Çözmeye Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerisi Ölçeği`, `Matematiksel Problem Çözmeye Yönelik Davranışlar` Ölçeği, `Bilişötesi Farkındalık Envanteri`, `Matematik Okuryazarlığı Öz-Yeterlilik Ölçeği`, `Matematiksel Problem Çözmeye İlişkin İnanç Ölçeği` ve `Problem Çözme Başarı Testi` kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde alt problemlerde hedeflenen amaçlar doğrultusunda Tek Yönlü MANOVA ve Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır. Analizler sonucunda öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme, tutum, bilişötesi farkındalık ve matematik okuryazarlığı düzeylerinin birinci sınıflarda ikinci sınıflara nispeten daha yüksek olduğu ancak üçüncü ve dördüncü sınıfta kademeli olarak tekrar yükseldiği gözlenmiştir. Problem çözmeye yönelik inanç ve problem çözme başarı düzeylerinin ise sınıf düzeyi arttıkça yükseldiği gözlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlilik düzeyleri problem çözme başarısını doğrudan yordarken; yansıtıcı düşünme, tutum, bilişötesi farkındalık ve inanç değişkenlerinin ise problem çözme başarısını matematik okuryazarlığı değişkeni üzerinden dolaylı olarak yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

This research study shows whether secondary school mathematics teacher candidates' reflective thinking towards problem solving, attitudes towards mathematical problem solving, metacognitive awareness, mathematics literacy self-efficacy, beliefs about mathematical problem solving, and problem solving success differ according to class levels or not and it indicates how these variables predict the problem solving success. In this study, predictive correlational research method, one of the quantitative research methods, was used. It was carried out with the participation of 226 secondary school mathematics teacher candidates studying at the Elementary Mathematics Teaching Program of the Faculty of Education in the Eastern Anatolia Region. The data were collected by using `Reflective Thinking Skill Scale towards Problem Solving`, `Whitaker Mathematical Problem Solving Attitude Scale`, `Metacognitive Awareness Inventory`, `Scale of Self-Efficacy in Mathematics Literacy`, `Beliefs about Mathematical Problem Solving Instrument` and `Problem Solving Success Test` . One Way MANOVA and Structural Equation Model were used in the analysis of the data. The result of the analysis revelead that the teacher candidates' reflective thinking, attitudes, metacognitive awareness and mathematics literacy levels were higher in the first grade than in the second grade, but they gradually increased again in the third and fourth grades. It was observed that the level of belief and problem solving success in problem solving improved as the grade level went up. In addition, mathematics literacy self-efficacy levels of prospective teachers directly predicted the problem solving success. The results of the study showed that reflective thinking, attitude, metacognitive awareness and belief variables predicted the problem solving success indirectly through mathematics literacy variable.