Değişken ortam koşullarının senkron generatörlerin izolasyon parametrelerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Günümüzde özellikle hidroelektrik enerji üretimi alanında yoğunlukla kullanılmakta olan senkron generator stator sargı izolasyonlarının, hem çalışma ortamı koşullarındaki hem de saklanma koşullarındaki ortam, nem miktarına bağlı olarak çeşitli deformasyonlar gösterdiği bilinmektedir. Bu sebepten ötürü yüksek yatırım maliyeti olan bu teçhizatların operasyonel emre amadelik oranlarının, teçhizatın bulunduğu işletme ve muhafaza edildiği ortam şartlarına göre düştüğü sonucuna varılmaktadır. Bu çalışmada sargıların izolasyon dirençlerinin ortamdaki bağıl nem miktarı ve maruziyet süresine bağlı olarak gösterdiği tepkilerin incelenerek sargının izolasyon direnci parametrelerindeki negatif yönlü değişimlerin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç için bir deney düzeneği geliştirilerek senkron generatörün sargısı yüksek değerlerdeki nem ortamına maruz bırakılmış ve sargıdaki izolasyon direnci değerleri ölçülmüştür. Farklı bağıl nem maruziyet sürelerinde uygulanan DA İzolasyon Direnci testlerinin sonuçları, ilgili standartlar dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak teçhizatın uygun ortam nemi şartlarında muhafaza edilememesinden kaynaklanan arızaların önlenmesi veya en aza indirilebilmesi için ortam bağıl nem miktarı ölçümlerinin ve önleyici bakım çalışmaları kapsamındaki DA izolasyon direnci testlerinin planlanması konusunda yapılması gereken çalışmalar ve önlemler sunulmuştur.

Nowadays, it is known that synchronous generator stator winding insulations, which are used in the field of hydroelectric power production have various deformations depending on the amount of ambient humidity in both working environment conditions and storage conditions. For this reason, it can be concluded that the ratio of operational costs of these equipments with high investment cost is decreased according to the operation and storage environment of the equipment. In this study, it is aimed to analyze the negative effect of the insulation resistance parameters of the windings by examining the reactions of the insulation resistances of the windings depending on the high relative humidity and exposure time. For this purpose, an experimental set-up was developed and the winding of the synchronous generator was exposed to humidity and the insulation resistance values in the winding were measured. The results of the DC Insulation Resistance tests applied at different relative humidity exposure times were evaluated by taking into consideration the relevant standards. As a result, studies and measures to be taken in order to prevent or minimize the malfunctions resulting from the inability of the equipment to be maintained under appropriate ambient humidity conditions and the planning of DC insulation resistance tests within the scope of preventive maintenance studies are presented.