İçme suyu şebekelerinde oluşan su kayıp ve kaçakları belirlemek için kullanılan SCADA sisteminin değerlendirilmesi: Erzincan İli örneği

Abstract

Hızlı nüfus artışı, kentleşme, bilinçsiz su kullanımı, çevre kirliliği ve iklim şartlarındaki değişim gibi nedenler su tüketimini arttırmakta ve su doğada döngüsünü tamamlamadan tüketilmektedir. Bu durum su üreticilerini, artan su talebi ve giderek azalan kaynaklar karşısında yeni kaynak arayışına yöneltmiş fakat kaynak arayışının maliyetinin yüksek oluşundan dolayı su üreticileri çok yüksek miktarlarda olan kayıp su oranlarının azaltılması ve su kaynaklarının daha planlı ve verimli bir şekilde kullanılmasını amaçlamışlardır. Bu da içme suyu dağıtım şebekelerinde meydana gelen su kayıplarını minimum düzeye indirilmesi ile tam olarak sağlanacaktır.Bu çalışmada, Erzincan ili Ocak 2014-Ocak 2020 yılları arasındaki içme suyu verileri incelenerek içme suyu dağıtım sistemine 2018 yılı Mart ayında içme suyunu kontrol etmek için yerleştirilen SCADA (Supervising Control and Data Acquisition: Veri Tabanlı Kontrol ve Gözetleme)sistemi ile sistem öncesi ve sonrası içme suyu verileri ele alınarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Öncelikle Ocak 2014-Mart 2018 tarihleri arasındaki SCADA öncesi üretilen su miktarı ile belediye su işlerinden alınan aboneler tarafından tüketilen su verilerinin su dengesi tablosuna aktarılması sonucu analiz edilmiş ve gerçek su kayıp oranlarının tahmini yapılmıştır. Yapılan bu tahmin sonucunda SCADA öncesi toplam fiziksel ve idari kayıp su oranı %64,46 iken fiziksel su kayıp oranı ise %27,89 olarak tespit edilmiştir. Mart 2018-Ocak 2020 tarihleri arasında içme suyu şebeke hattı üzerinde SCADA otomasyon sistemi kurulması ile SCADA sistemi üzerinden üretilen su miktarı ile belediye su işlerinden alınan aboneler tarafından tüketilen su verilerinin su dengesi tablosuna aktarılması sonucu analiz edilmiş fiziksel ve idari kayıp su oranı % 36,53 iken fiziksel su kayıp oranı ise % 13,64 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre SCADA otomasyon sistemi ile birlikte kısa bir süre içerisinde su kayıplarının minimum seviyeye yaklaştığı gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler:Hat basıncı,SCADA,Su akımı değerleri, Su kaçakları,Su kayıpları

Reasons such as rapid population growth, urbanization, unconscious water use, environmental pollution and changes in climate conditions increase water consumption and water is consumed before completing its cycle in nature. This situation has directed the water producers to search for new resources in the face of increasing water demand and decreasing resources, but due to the high cost of the resource search, the water producers have turned to the understanding of reducing the high amounts of lost water and using water resources in a more planned and efficient manner. This will be achieved by minimizing water losses in drinking water distribution networks.In this study, drinking water data between January 2014 and January 2020 in Erzincan was examined, and the SCADA (Supervising Control and Data Acquisition: Veri TabanlıKontrolveGözetlemeSistemi) system placed in the drinking water distribution network in March 2018 was evaluated by considering the pre and post drinking water data in system. First of all, the terms between January 2014 and March 2018 which means before the installation of SCADA system were examined, the data of the amount of water produced and the data of water consumed by the subscribers was collected from the Municipal Waterworks Unit, these data were transferred to the Water Balance Table, the results was analyzed and the actual water loss rates in the system were estimated.As a result of this estimation, before the SCADA system was established, the total physical and administrative water loss rate was seen as 64,46%, while the physical water loss rate was 27,89%. After the establishment of the SCADA automation system after March 2018, the date of the amount of water produced received from the SCADA system and the amount of water consumed were transferred to the Water Balance Table and the total physical and administrative loss was seen as 36,53% while the physical water loss rate was 13,64%.According to these results, it was observed that the water loss rate approached the minimum level within a short period of time with the SCADA automation system.Keywords: Line pressure, SCADA, Water flow values, Water leaks, Water losses.