Ailesel Akdeniz ateşi hastalarında insülin direnci ve metabolik sendrom sıklığı

Abstract

Ailesel Akdeniz Ateşi (AAA), tekrarlayan peritonit, artrit ve plevrit gibi seröz membran tutulumuyla karakterize, lokalize veya sistemik inflamasyon bulguları olan ve otozomal resesif geçişli kalıtsal bir hastalıktır. Hastalık klinik olarak ataklarla seyretsede, ataksız dönemde de akut faz reaktanları, sitokinler ve diğer inflamatuar proteinlerin düzeylerinin arttığını ve AAA'da altta yatan subklinik inflamasyonu gösteren çok sayıda çalışma vardır.Metabolik sendrom (MetS) glukoz tolerans bozukluğu, aterojenik dislipidemi, abdominal obezite, hipertansiyon, protrombotik ve proinflamatuvar durumlarla karakterize aterosklerozis ve kardiyovasküler hastalıkların gelişimi için yüksek riskleri barındıran bir durumdur. İnsülin direncinin (İD) MetS'in patogenezindeki temel yapı taşı olduğu görüşü günümüze kadar birçok araştırma tarafından desteklenmiştir. Kronik inflamasyon sürecinde yer alan pro-inflamatuvar sitokinlerin birçoğu İD etiyopatogenezinde rol oynar. Kronik inflamasyonla seyreden birçok romatolojik hastalıkta artmış MetS ve İD birlikteliği gösterilmiş ve bu duruma, bu hastalıkların patogenezindeki inflamatuar komponentin neden olduğu düşünülmüştür. AAA hastalığında ise artmış MetS ve İD sıklığını araştıran çalışmalar kısıtlı olup, bu ilişki tam olarak net değildir. Çalışmamızda AAA hastalarında MetS ve İD sıklığının, sağlıklı bireylere göre farklı olup olmadığını göstermeyi amaçladık.Çalışmamızda Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları polikliniğine başvuran yaş ve cinsiyet bakımından birbiriyle uyumlu 50 AAA hastası ve 50 sağlıklı kontrol gurubu karşılaştırıldı. Her iki gurupta vücut kitle indeksi, bel çevresi, lipid parametreleri, açlık kan şekeri, insülin, periferik arteriyel kan basıncı düzeyleri ile İD ve MetS sıklığı karşılaştırıldı. AAA hastalarında hastalık süresi ve kolşisin kullanımının bunlarla ilişkisi değerlendirildi. MetS NCEP-ATP III tanı kriterleri, İD ise HOMA-IR formülü kullanılarak değerlendirildi.AAA hasta grubunda MetS ve İD sıklığı daha fazla görülmesine rağmen istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı. Hasta ve sağlıklı kontrol gurubu arasındaki karşılaştırmada LDL düzeyinin kontrol grubunda istatistiksel olarak yüksek (p=0.046) çıkması dışında anlamlı bir farklılık izlenmedi. Sigara kullanımının, hastalık süresinin ve kolşisin dozunun AAA hastalarında MetS ve İD görülme sıklığı üzerine anlamlı bir etkisi izlenmedi. AAA hastaları kendi aralarında MetS ve İD olanlar ve olmayanlar olarak iki gruba ayrıldığında, beklendiği gibiiiimetabolik parametrelerde iki grup arasında anlamlı farklılıklar görülürken, kolşisin dozu ve hastalık süresi açısından anlamlı farklılıklar gözlenmedi.Sonuç olarak kronik otoinflamatuar ve subklinik inflamasyonla seyreden bir hastalık olmasına rağmen AAA hastalığında MetS ve İD sıklığı, diğer birçok kronik inflamatuar hastalığın aksine sağlıklı bireylerden farklı saptanmadı. Bu durum üzerinde hastalığın patogenezinin, sürekli kolşisin kullanımının veya altta yatan farklı MEFV gen mutasyonlarının ne derece etkili olduğu konusunda daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç olduğu kanaatine varıldı.

Familial Mediterranean Fever (FMF) is an autosomal recessive genetic disorder characterized by localized or systemic inflammation and characterized by serous membrane involvement such as recurrent peritonitis, arthritis and pleuritis. Although the disease progresses clinically with episodes, there are many studies showing that the level of acute phase reactants, cytokines and other inflammatory proteins increases during the episode-free period and the underlying subclinical inflammation in FMF.Metabolic syndrome (MetS) is a condition with high risks for the development of atherosclerosis and cardiovascular diseases characterized by glucose tolerance disorder, abdominal obesity, hypertension, atherogenic dyslipidemia, prothrombotic and proinflammatory conditions. (ID) has been supported by many studies to date to the view that it is the cornerstone of the pathogenesis of MetS. Many of the pro-inflammatory cytokines involved in chronic inflammation play a role in the etiopathogenesis of insulin resistance. In many rheumatologic diseases with chronic inflammation, it is thought that the inflammatory component is the cause of the association of metabolic syndrome and insulin resistance. However, studies investigating the frequency of increased metabolic syndrome and insulin resistance in FMF are limited and this relationship is not clear. In this study, we aimed to show whether the frequency of metabolic syndrome and insulin resistance in FMF patients differed from healthy individuals.In our study 50 fmf patients and 50 healthy control groups with similar demographic characteristics who applied to Gaziosmanpasa University Faculty of Medicine Internal Medicine outpatient clinic were compared. BMI, waist circumference, lipid parameters, fasting blood glucose, insulin level and insulin resistance, peripheral arterial blood pressure levels, disease duration, colchicine use and smoking were evaluated in both groups. MetS was evaluated using NCEP-ATP III diagnostic criteria and ID was evaluated using HOMA-IR formula.Although the incidence of metabolic syndrome and insulin resistance was higher in FMF patients, there was no statistically significant difference. In the comparison between the patient and healthy control group, no significant difference was observed except that the LDL level was statistically high (p = 0.046) in the control group. No significant effect of smoking, duration of disease and colchicinevdose on the incidence of metabolic syndrome and insulin resistance was observed in FMF patients. When AAA patients were divided into two groups with and without metabolic syndrome and insulin resistance, as expected, significant differences were observed between the two groups in terms of metabolic parameters, but no significant differences were observed in terms of colchicine dose and disease duration.In conclusion, although it is a chronic autoinflammatory and subclinical inflammation, the prevalence of metabolic syndrome and insulin resistance in FMF is not different from healthy individuals, unlike many other chronic inflammatory diseases. More comprehensive studies are needed to determine the effect of pathogenesis, continuous colchicine use or different underlying MEFV gene mutations on this condition.