Romatoid artrit tanılı anti TNFve dmard kullanan hastalarda, subklinik aterosklerozun ultrasonografi ile değerlendirilmesi ve hastalık aktivitelerinin karşılaştırılması

Abstract

Romatoid artrit (RA) en sık görülen kronik otoimmün inflamatuar artrittir. RA, genel popülasyona göre artmış mortalite ile ilişkilidir. RA'da mortalitenin önde gelen nedeni kardiyovasküler hastalıklardır. RA hastalarında bu artmış kardiyovasküler riskin ateroskleroza neden olan geleneksel risk faktörlerinden bağımsız olduğu saptanmıştır. İnflamasyon artışı RA'da erken ateroskleroz ile ilişkisi en güçlü olan faktördür. Karotis arterlerde ateroskleroz artışı koronerler de dahil birçok vasküler yatak ile koreledir. Bu yüzden artmış karotis intima-media kalınlığı (KİMK) akut koroner sendromları da içeren kardiyovasküler riski göstermede önemli bir belirteçtir. Biz, bu bilgiler ışığında RA hastalarında karotis ultrasonografisi ile KİMK ölçümü yaparak subklinik aterosklerozu saptamayı ve KİMK ile hastalık aktivitesi ilişkisini belirlemeyi amaçladık.Çalışmamıza Ekim 2018 ve Ekim 2019 tarihleri arasında Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı polikliniğine başvuran hastalardan çalışmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 60 RA tanılı hasta ile sağlıklı gönüllülerden oluşan 30 katılımcı alındı. Hasta grubunda hastalık aktivitesi Hastalık Aktivite Skoru-28 (DAS-28) ile fonksiyonel durum ise Sağlık Değerlendirme Anketi ile (HAQ) değerlendirildi. DAS-28 değerleri 3.2 üzeri olanlar aktif hastalık grubuna, 3.2 ve altında olanlar ise inaktif hastalık grubuna dahil edildiler. Çalışmaya katılan tüm katılımcıların karotis arter ultrasonografisi ile KİMK'ları aynı radyolog tarafından ölçüldü.Literatürde KİMK artışı ile açığa çıkan subklinik aterosklerozun varlığını RA hastalarında tanımlayan çalışmalar mevcuttur. Bazı çalışmalarda ise, RA hastalarında kontrol deneklerine göre KİMK'da istatiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı gösterilmiştir. Çalışmamızda, KİMK'nı potansiyel olarak etkileyen klasik kardiyovasküler hastalık risk faktörlerinden yaş, trigliserit (TG) düzeyi ve aterosklerotik plak varlığı ile RA'lı hastaların KİMK'ları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p değerleri sırasıyla 0.001, 0.014). Ancak hastalık aktivitesini gösteren sedimentasyon (ESR), C-reaktif protein (CRP), Romatoid Faktör, Anti siklik sitrüllenmiş peptid düzeyleri ve HAQ skoru ile KİMK arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. RA'lı hastalarda altta yatan hastalık sürecinin tedavisi, dolayısıyla aterosklerozun önlenmesi akut komplikasyonları eşzamanlı olarak önlemede büyük bir fırsat sunmaktadır. Gelecekteki büyük randomize kontrollü çalışmalarla aterosklerozda RA'ya bağlı mekanizmalara dair bilgiler elde edilmesi RA'nın kardiyovasküler komplikasyonunun önlenmesinde büyük öneme sahip olacaktır.Anahtar kelimeler: Romatoid artrit, karotis intima media kalınlığı, ateroskleroz

Rheumatoid arthritis (RA) is the most common chronic autoimmune inflammatory arthritis. RA is associated with increased mortality compared to the general population. Cardiovascular diseases are the leading causes of mortality in RA. This increased cardiovascular risk in RA patients was found to be independent of traditional risk factors causing atherosclerosis. Inflammation increase is the strongest factor in RA in relation to early atherosclerosis. The increase in atherosclerosis in the carotid arteries is correlated with many vascular beds, including coronaries. Therefore, increased carotid intima-media thickness (CIMT) is an important marker in showing cardiovascular risk, including acute coronary syndromes. In the light of this information, we aimed to detect subclinical atherosclerosis and to determine the relationship between CIMT and disease activity by measuring carotid ultrasonography in patients with RA.60 RA patients and 30 healthy volunteers who met the inclusion criteria from the patients who applied to Gaziosmanpaşa University Faculty of Medicine Physical Medicine and Rehabilitation Department between October 2018 and October 2019 were included in our study. Disease activity score was evaluated with Disease Activity Score-28 (DAS-28) and functional status was evaluated with Health Assessment Questionnaire (HAQ). Those with DAS-28 values above 3.2 were included in the active disease group, and those below 3.2 and below were included in the inactive disease group. All the participants in the study were measured by carotid artery ultrasonography and CIMT by the same radiologist.In the literature, there are studies that describe the presence of subclinical atherosclerosis, which is revealed by the increase in CIMT in RA patients. In some studies, it has been shown that there is no statistically significant difference in CIMT compared to control subjects in RA patients. In our study, a statistically significant correlation was found between the age, triglyceride (TG) level and presence of atherosclerotic plaque, which are potential cardiovascular disease risk factors affecting CIMT (p values 0.001, 0.014, respectively). However, no statistically significant correlation was found between sedimentation (ESR) indicating disease activity, C-reactive protein (CRP), Rheumatoid Factor, Anti-cyclic citrated peptide levels, and HAQ score.Treatment of the underlying disease process in patients with RA, thus preventing atherosclerosis offers a great opportunity to simultaneously prevent acute complications. Obtaining information on RA-related mechanisms in atherosclerosis will be of great importance in the prevention of RA's cardiovascular complications with large future randomized controlled studies.Key words: Rheumatoid arthritis, carotid intima media thickness, atherosclerosis