Bazı melez kayısı genotiplerinin fenolojik, morfolojik ve meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Erkenci kayısı ıslah programlarında özellikle olgunlaşma zamanı ve meyve kalite özelliklerinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışma Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü arazisinde kurulu kayısı parselinde bulunan bazı erkenci melez kayısı kombinasyonlarda 2017-2018 yılları arasında yürütülmüştür. Çalışmada Alata Yıldızı×Bebeco (AY×B), Çağataybey×Ninfa (Ç×N), Çağataybey×Stark Early Orange (Ç×SEO), Şahinbey×P. de Tyrinthe (Ş×T), Alata Yıldızı×Ninfa (AY×N) ve Şahinbey×Ninfa (Ş×N) melezleri kullanılmıştır. Çalışmada ebeveyn ve melez bireylere ait fenolojik, morfolojik ve meyve kalite özellikleri incelenmiştir. Çalışma sonucunda, AY×B5 ve AY×B11 melezleri erkencilik bakımından (<10 Mayıs) ümitvar bulunmuştur. Ana ebeveyn olarak Çağataybey çeşidinin kullanıldığı melezlerin meyve kabuk renginin daha kırmızı olduğu tespit edilmiştir. İncelenen meyve kalite özelliklerinin kalıtım derecelerinin 0.47-1.0 arasında değiştiği saptanmıştır. Bununla birlikte, meyve eti sertliği, SÇKM ve meyve kabuk renk özelliklerinin kalıtım derecelerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, ülkemiz erkenci kayısı çeşit geliştirme çalışmalarının devamlılığı yanında istenilen hedefe uygun ebeveynlerle ıslah programlarına devam edilmesi oldukça önemli görülmektedir.

In early apricot breeding programs, it is very important to determine ripening time and fruit quality characteristics. This study was carried out between 2017 and 2018 years in some early hybrid apricot combinations found in the apricot parcel established in Alata Horticultural Research Institute. Alata Yıldızı×Bebeco (AY×B), Çağataybey×Ninfa (Ç×N), Çağataybey×Stark Early Orange (Ç×SEO), Şahinbey×P. Tyrinthe (Ş×T), Alata Yıldızı×Ninfa (AY×N) and Şahinbey×Ninfa (Ş×N) hybrids were used in the study. Phenological, morphological and fruit quality characteristics of parent and hybrid individuals were determined. As a result, AY×B5 and AY×B11 hybrids were promising in terms of earliness (<10 May). It was found that the fruit skin color of the hybrids which used Çağataybey cultivar as the parent was more red color. The heritability of fruit quality traits e×amined was found to be between 0.47 and 1.0. However, heridity rates for fruit flesh hardness, TSS and fruit skin color characteristics were higher. As a result, the continuation of the early apricot breeding programs in Turkey, as well as persistence of the researchers with the appropriate parents seems to be very important.