Çiğ ve farklı yöntemlerle pişirilmiş balıklardaki perflorlu bileşiklerin seviyelerinin incelenmesi

Abstract

Farklı bölgelerde ve ülkelerde, insanlar tarafından tüketilen balıkların perflorooktanoik asit (PFOA) ve perfloro oktansülfonik asit (PFOS) içeriklerini belirlemek amacıyla yapılmış çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Bununla birlikte, balıkların perflorlu bileşik içeriklerinin pişirmenin etkisi ile artması ya da azalması üzerine yapılan çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Bu çalışmada, üç farklı pişirme yönteminin (haşlama, kızartma, fırınlama) balıkların içerdiği PFOA ve PFOS seviyeleri üzerine etkisi, sekiz farklı tür balık üzerinde incelenmiştir. Çiğ balık örneklerinde ortalama PFOA konsantrasyonları 0.108 – 0.298 ng g-1 arasında, ortalama PFOS konsantrasyonları ise 0.274 – 24.00 ng g-1 arasında bulunmuştur. En yüksek PFOS konsantrasyonları lüferde (24.00 ng g-1), barbunyada (8.92 ng g-1) ve alabalıkta (5.07 ng g-1), en yüksek PFOA konsantrasyonları da kefalde (0.298 ng g-1), alabalıkta (0.255 ng g-1) ve mercanda (0.238 ng g-1) saptanmıştır. Pişirilen balık örneklerinde PFOA ve PFOS konsantrasyonları çiğ balıklara kıyasla daha düşük bulunmuştur. Pişirme işleminden sonra perflorlu bileşik konsantrasyonlarındaki azalma kızartma > haşlama > fırınlama şeklinde gerçekleşmiştir. Hangi pişirme metodu kullanılırsa kullanılsın, pişirme işleminden sonra örneklerdeki PFOS ve PFOA konsantrasyonları azalmış ve pişirme süresinin artması ile de azalma devam etmiştir.

Numerous studies have been conducted to determine perfluorooctanoic acid (PFOA) and perfluorooctane sulfonic acid (PFOS) contents of fish consumed by people in different regions and countries. However, study concerning the effects of cooking on the increase or decrease of perfluorinated compounds in fish is rather limited. The effectiveness of three cooking methods (e.g. baking, boiling, frying) on reducing PFOA and PFOS levels in eight fish species was examined. The mean PFOA concentrations in raw fish samples were 0.108 – 0.298 ng g-1 and the mean PFOS concentrations were 0.274 – 24.00 ng g-1. The highest PFOS concentrations were found in bluefish (24.00 ng g-1), in the barley (8.92 ng g-1) and trout (5.07 ng g-1), while the highest PFOA concentrations were found in mullet (0.298 ng g-1) and trout (0.255 ng g-1) and coral (0.238 ng g-1). In this study, PFOA and PFOS concentrations in cooked fish samples were found to be lower than in raw fish. The decrease in perfluorinated compound concentrations after baking was realized as frying>boiling>firing. Regardless of which cooking method is used, PFOS and PFOA concentrations in the samples decrease after the cooking process and the decrease continues with increasing cooking time.