2009-2018 yılları arasında yayımlanan değerler ve bilişim teknolojileri konulu yayınların incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Bilişim Teknolojilerinin (BT) değer, etik, ahlak ve karakter eğitiminde kullanımını, BT'nin değer, etik ve ahlak ve karakter gelişimine etkisini ve BT'nin etik kullanımını inceleyen çalışmaların özelliklerini 2009-2018 yılları arasında yayımlanan araştırmalar bağlamında ortaya koymaktır. Araştırmaların demografik özelliklerinin, yöntemlerinin ve inceledikleri değişkenlerin analiz edilmesiyle çalışmanın alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Çalışmanın yöntemi nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizidir. Çalışmada, 1 Ocak 2009 ile 31 Aralık 2018 tarihleri arasında belirli veri tabanlarında indekslenen doktora tezleri, yüksek lisans tezleri ve bilimsel araştırma makaleleri incelenmiştir. Ulusal veri tabanları olarak YÖK Tez Veri Tabanı, ULAKBİM ve DergiPark taranmıştır. Uluslararası veri tabanları olarak ise Ebscohost, Web of Science, ScienceDirect ve ProQuest taranmıştır. İlgili veri tabanlarında taranan BT ile değerler, ahlak, etik ve karakter eğitimi hakkındaki Türkçe ve İngilizce dillerinde yayımlanan, erişime açık; betimsel, deneysel, ilişkisel ve kuramsal doktora tezleri, yüksek lisans tezleri ve bilimsel araştırma makaleleri çalışmanın evrenini (N=580) oluşturmaktadır. Evren içerisinden araştırma sorularına yanıt vermeyen yayınların çıkarılmasıyla çalışmanın örneklemini 100 çalışma oluşturmuştur. Örneklemin belirli konulara göre tasnif edilebileceği görülmüştür ve örneklem içersindeki yayınlar konularına göre tasnif edilmiştir. Taranan yayınların konularının tasnifinden sonra çalışma odağı araştırma sorularına göre (1) BT'nin değerler eğitiminde kullanımı, (2) BT'nin değer gelişimine etkisi, (3) BT'nin etik kullanımı olarak belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından bir yayın analiz çizelgesi geliştirilmiştir. Çizelge, kapsam dâhilindeki yayınlara ait bilgilerinin düzenli ve sistematik bir şekilde kaydedilmesi için kullanılmıştır. Veri girişi tamamlandıktan sonra veriler Microsoft Excel 2016 yazılımıyla analiz edilmiştir.Araştırma sonucunda Bilişim Teknolojilerinin değerler eğitiminde kullanımı konulu yayın sayısının az olduğu ve bu konuda yapılacak çalışmalara alan yazında ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Yayınlar, değerler eğitiminde kullanılan/incelenen teknolojiler bağlamında değerlendirildiğinde günümüzde sıklıkla kullanılan bilgisayar ve televizyon gibi teknolojik araçların çalışmalarda yer aldığı görülmüştür. Ancak yer ve zaman sınırı olmadan eğitim imkânı sunan mobil cihazların kullanıldığı çalışmalara rastlanmamıştır. Akıllı cihazlar ve tabletler gibi mobil cihazların kullanımına yönelik çalışmaların alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Yayınlar BT'nin değer gelişimine etkisi bağlamında incelendiğinde, akıllı cihazlar, internet, sosyal medya ve televizyon bilişim teknolojilerinin etkilerinin incelendiği teknolojiler olarak karşımıza çıkmaktadır. Yayınlar Bilişim Teknolojilerinin etik kullanımı bağlamında incelendiğinde siber zorbalık ve sosyal medya en çok çalışılan değişkenlerdir.

The aim of this study is to examine the features of studies on the use of Information Technologies (ICT) in values, ethics, moral and character education; the impacts of Information Technologies on value, moral, ethics and character development and; the ethical usage of information technologies in the context of the studies published between 2009 and 2018. It is thought that the study will contribute to the literature by analyzing the demographic characteristics, methods, and variables examined in the research studies.The method of the study is document analysis which is one of the qualitative research methods. In this study, doctoral theses, master theses and scientific research articles indexed in certain databases between 1 January 2009 and 31 December 2018 were examined. YÖK Thesis Database, ULAKBİM and DergiPark were searched as national databases. Ebscohost, Web of Science, ScienceDirect and ProQuest were searched as international databases. Descriptive, experimental, relational and theoretical doctoral theses, master's theses and scientific research articles published in Turkish and English about information technologies, values, ethics, ethics and character education scanned in the relevant databases constitute the population of the study (N = 580). The sample of the study was formed as 100 publications by eliminating publications that did not answer research questions from the population. It was seen that the sample could be classified according to certain themes and the publications within the sample were classified according to these themes. Following the classification of the subjects of the scanned publications, the focus of the study was determined as (1) the use of ICT in values education, (2) the impact of ICT on value development, (3) the ethical use of ICT. A publication analysis table was developed by the researcher as a data collection tool. The table is used for the regular and systematic recording of the information of the publications within the scope. As a result of the research, it is seen that the number of publications on the use of ICT in values education is low and the studies to be done on this subject are needed in the literature. When the publications are evaluated in the terms of the technologies used/examined in values education, it is seen that technological tools such as computers and television are used in the studies. However, there have been no studies using mobile devices that provide training without space and time limit. It is thought that the studies on the use of mobile devices such as smart devices and tablets will contribute to the literature. When the publications are analyzed in the terms of the impact of the ICT on value development, smart devices, internet, social media and television appear as the main technologies whose effects are investigated. When the publications are examined in the terms of the ethical use of ICT, cyber bullying and social media is the most studied variables.