Bazı antepfıstığı genotiplerinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri

Abstract

Bu çalışma 2017 ve 2018 yıllarında Gaziantep ilinde yer alan Antepfıstığı Araştırma Entitüsü Dr. Ahmet Münir BİLGEN işletmesinde Pistacia vera L. anacı üzerine aşılı 23 yaşlı 11 adet antepfıstığı genotipinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özelliklerinin saptanması amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada her genotipten 5 bitki ve kontrol olarak da Kırmızı, Ohadi ve Kerman çeşitleri kullanılmıştır. Gerçekleştirilen gözlemler neticesinde SEL-4, SEL-5, SEL-6, SEL-8 ve SEL-10 standart çeşitlere kıyasla güçlü gelişen çeşitler olmuştur. Yaprak boyutları ve şekilleri genotiplere göre farklılık göstermiştir. İlk çiçeklenme 2018 yılında 23 Mart ve 1 Nisan tarihleri arasında gerçekleşirken, antepfıstığı genotipleri 1 Nisan ve 12 Nisan tarihleri arasında çiçeklenmesini tamamlamışlardır. Meyve olgunlaşması 2017 yılında 10 Eylül-01 Ekim, 2018 yılında ise 10 Eylül-30 Eylül tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Ağaç başına verim periyodisite nedeniyle yıllara göre farklılık göstermiş, 2017 yılında 0.37 kg ile 8.36 kg; 2018 yılında 0.78 kg ile 11.83 kg arasında olmuştur. Meyve salkımı ve kabuklu meyve boyutları ve özellikleri genotiplere göre değişmiştir. En yüksek ortalama meyve ağırlığı denemenin her iki yılında da SEL-2 (1.28 g ve 1.16 g) genotipinden elde edilmiştir. En düşük boş meyve oranı denemenin ilk yılında SEL-6 genotipinde (%1.33), ikinci yılında ise SEL-12 genotipinde (%1.33) belirlenirken, çıtlak meyve oranı SEL-4, SEL-12 ve SEL-13 genotiplerinde 2 yılda da %90'ın üzerinde olmuştur. En yüksek protein oranı 2017 yılında %18.83 ile SEL-16 genotipinden, 2018 yılında %20.31 ile SEL-15, %20.38 ile Kerman ve %20.46 ile Kırmızı çeşitlerinden elde edilmiştir. En yüksek yağ oranları ise ilk yıl %55.95 (SEL-10), ikinci yıl %49.10 (SEL-6) olarak saptanmıştır.

This study was carried out to determine the phenological, morphological and pomological characteristics of 23-year-old 11 pistachio genotypes grafted on Pistacia vera L. rootstock at the Pistachio Research Institute Dr. Ahmet Münir BİLGEN centre in Gaziantep in 2017 and 2018. In the study, Kırmızı, Ohadi, Kerman varieties were used as control and 5 plants from each genotype. As a result of the observations, SEL-4, SEL-5, SEL-6, SEL-8 and SEL-10 were strong varieties compared to standard varieties. Leaf sizes and shapes showed differences according to genotypes. The first flowering observed between 23 March and 1 April in 2018, while Pistachio genotypes completed their flowering between 1 April and 12 April. Fruit ripening ranged between 10 September-01 October in 2017 and 10 September-30 September in 2018. Yield per tree had varied by years based on periodicityand ranged from 0.37 kg to 8.36 kg in 2017 and from 0.78 kg to 11.83 kg in 2018. Fruit bunchand shell sizes and characteristics changed according to genotypes. The highest average fruit weight was obtained from SEL-2 (1.28 g and 1.16 g) genotype in the two year of the experiment. The lowest empty fruit ratio was determined in SEL-6 genotype (1.33%) in the first year and SEL-12 genotype (1.33%) in the second year, while the ratio of cracked fruit was observed over 90% in SEL-4, SEL-12 and SEL-13. The highest protein ratio was obtained from SEL-16 genotype with 18.83% in 2017, SEL-15 with 20.31%, Kerman with 20.38% and Red variety with 20.46%. The highest fat ratios were determined to be 55.95% (SEL -10) in the first year and 49.10% (SEL-6) in the second year.