Konkur atlarında canlı ağırlık, vücut ölçüleri, hastalık insidansı, yaşama gücü ve döl verimini etkileyen faktörler

Abstract

Bu araştırma Gemlik Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı'ndaki konkur atlarında döl verimi, büyüme, hastalık insidansı ve yaşama gücü ile bu özellikleri etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın hayvan materyalini kurumda 2002-2009 yılları arasında konkur atı olarak yetiştirilen (KWPN, Belçika Sıcakkanlısı, Hanover, Holstein, İngiliz, İrlanda, Sell France ve Friesian) 42 baş kısrak ile bunların 118 baş tayına ait ölçüm ve kayıtları oluşturmuştur.KWPN, diğer ve Friesian ırkı atlarda gebelik süresi sırasıyla; 329,19 + 2,68; 333,54 + 2,54 ve 326,04 + 1,41 gün bulunmuştur. Gebelik süresine ırk, yaş, doğum ayı ve cinsiyetin etkisi önemsiz olmuştur (P>0,05). KWPN, diğer ve Friesian ırkı atlarda gebelik oranı %90,9; 80,0 ve 85,7; doğum oranı ise aynı sıra ile 77,3; 60,0 ve 71,4 olarak tespit edilmiştir.Ayağa kalkma süresi; KWPN, diğer ve Friesian taylarda sırasıyla; 51,99 + 5,66; 47,82 + 6,14 ve 57,20 + 5,43 dk olarak hesaplanmış olup 15 yaş ve üzeri kısraklardan doğan taylarda ayağa kalkma süresi diğerlerine göre önemli düzeyde (P<0,01) uzun bulunmuştur. KWPN taylarda doğum ağırlığı ortalaması 58,13 + 1,63 kg tespit edilmiştir.Taylarda büyümenin göstergesi olan canlı ağırlık ve vücut ölçülerine ait hesaplamalarda yılın ve cinsiyetin etkisi çeşitli dönemlerde farklı düzeylerde önemli bulunmuştur (P<0,05; P<0,01; P<0,001).Hastalık insidansı 12 aylık yaşta KWPN, diğer ve Friesian tayların erkeklerinde sırasıyla %32,1; 77,8 ve 100,0; dişilerinde %81,5; 73,3 ve 53,8'dir.KWPN, diğer ve Friesian taylarda yaşama gücü erkeklerde sırasıyla; %96,4; 100,0 ve 82,4; dişilerde; %88,9; 86,7 ve 100,0'dür.Sonuç olarak kurumdaki konkur atlarının büyüme ve döl verim özelliklerinin iyi düzeyde olduğu söylenebilir. Taylarda hastalık insidansının azaltılması için bakım, besleme ve aşılama programları iyileştirilmelidir.Anahtar Sözcükler: Spor atı, büyüme, döl verimi, hastalık insidansı, yaşama gücü.

The aim of this research was to determine factors effecting live weight, body measurements, disease incidence, liveability and fertility in sport horses at Gemlik Military Veterinary School.The materyal of this study includes 42 head KWPN, BWP, Irlandes, Thoroughbred and Friesian mares and 118 head foals in the years 2002-2009.Gestation length of KWPN, others and the Friesian horses were 329,19 + 2,68; 333,54 + 2,54 and 326,04 + 1,41 days, respectively. Effects of breed, age and month of birth on gestation length were not significant. Pregnancy rates in KWPN, others and Friesian were 90,9; 80,0 and 85,7 %, foaling rates in KWPN, others and Friesian were 77,3; 60,0 and 71,4 %, respectively.Time of first standing were calculated as 51,99 + 5,66; 47,82 + 6,14 and 57,20 + 5,43 minutes for KWPN, other and the Friesian foals, respectively. Birth weight were determined as 58,13+1,63 kg for KWPN foals.The disease incidance were 32,1; 77,8 and 100,0 % for males and 81,5; 73,3 and 53,8?% for females in KWPN, others and Friesian foals until twelve months of age.Foals livability of KWPN, others and Friesian foals were 96,4; 100,0 and 82,4 % for male, 88,9; 86,7 and 100,0 for females at 12 months.As a result, growth and fertility parameters of sport horses maintained at the institution could be said to be in good level. The management, feeding and vaccination programs should be improved to reduce the incidence of disease.Key Words: Sport horse, gowth, fertility, incidence of disease, livability.