Atorvastatin ve dienogestin endometriozis modeli oluşturulan ratlarda inflamasyon belirteçlerine etkisi ve lezyonlar üzerindeki histopatolojik etkileri

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, endometiozis tedavisinde Atorvastatin ve Dienogest'in tek başına ve kombine olarak kullanımının endometriozis modeli oluşturulan ratlarda, periton sıvısındaki IL-6, Hs-CRP, TNF-α ve VEGF ile peritoneal endometriotik implantlar üzerindeki histopatolojik etkilerini araştırmak. Yöntem ve Gereçler: Bu çalışma, Mustafa Kemal Üniversitesi Deneysel Araştırma ve Hayvan Deneyleri merkezinde Haziran 2015-Ağustos 2015 tarihleri arasında yapıldı. Çalışmaya 44 rat ile başlandı. Ratlara 3 kez laparotomi yapıldı. Birinci laparatomide ektopik endometriotik odaklar oluşturuldu. İkinci laparotomide odakların boyutları ölçüldü ve peritoneal lavaj yapılarak örnekler alındı. Daha sonra Grup I'e; Atorvastatin 2,5 mg/kg/gün oral, Grup II'ye; Dienogest 0,3 mg/kg/gün oral ve Grup III'e; Atorvastatin ve dienogest kombine olarak (2,5 mg/kg/gün+0,3 mg/kg/gün) dozlarında oral gavaj aleti ile verildi. Grup IV'e herhangi bir tedavi verilmedi ve kontrol grubu olarak kabul edildi. Dört hafta tedavi verilen ratlara üçüncü laparotomi yapılarak; IL-6, Hs-CRP, TNF-α ve VEGF düzeylerini belirlemek üzere peritoneal lavaj ile periton sıvı örnekleri alındı ve implant hacimleri ölçüldü. Histopatolojk inceleme için endometrial implantlar eksize edildi. Endometriotik odaklardaki implantların histopatolojik skorlaması patoloji Anabim Dalı tarafından yapıldı. Serum belirteçleri IL-6, Hs-CRP, TNF-α ,VEGF ve endometrial implant volümleri tedavi sonrası değerleri tedavi öncesi değerler ile karşılaştırıldı. Gruplar bu parametreler açısından birbirleriyle ve kontrol grubuyla karşılaştırıldı. Ayrıca grupların histopatolojik skorları çalışma sonunda kontrol grubuyla kıyaslandı. Bulgular: Endometrial implantların ortalama hacimleri (cm³) tedavi sonrasında tedavi öncesine göre; Grup I'de 1,87'den 1,23'e (p=0.018); Grup II'de 1,39'den 0,95'e (p=0.008); Grup III'te 1,57'dan 0,83'e (p=0.028) düştü. Kontrol grubu ile kıyaslandığında üç gruptaki düşüş de anlamlı bulundu. Endometriotik odakların histopatolojik skorları Grup I: 1,85, Grup II: 1,66, Grup III: 0,33 ve grup IV:2,80 idi. Skorlar karşılaştırıldığında, Grup III ün skorunun en düşük olduğu görüldü ve tüm gruplarda kontrol grubuna göre anlamlı azalma oldu. VEGF düzeylerinde (pg/ml) ise tedavi sonrası, tedavi öncesine göre Grup I'de 51'den 42'ye (p=0,063), Grup II' de 65'ten 47'ye (p=0.015), Grup III' te ise 65'ten 44'e (p=0.028) düştü. Kontrol grubu ile kıyaslandığında ise VEGF düzeyindeki azalma; Grup II (p=0.003) ve Grup III (p=0.005)'te istatistiksel olarak anlamlı idi. TNF-α seviyeleri (pg/ml) tedavi sonrası, tedavi öncesi değere göre; Grup I'de 199'dan 129'a (p=0,018), Grup II'de 216'dan 197'ye (p=0,260), Grup III' te 230'dan 167'ye (p=0,028) düştü. Kontrol grubu ile kıyaslandığında ise TNF-α düzeyindeki azalma; Grup I (p=0.001) ve Grup III (p=0.001)'te istatistiksel olarak anlamlı izlendi. Hs-CRP seviyesi (ng/ml) tedavi sonrası, tedavi öncesi değere göre; Grup I'de 1,05'ten 0,28'e (p=0,028), Grup II'de 0,97'den 0,21'e (p=0,008), Grup III' te 0,88'den 0,20'e (p=0,028) düşmüştür. Kontrol grubu ile kıyaslandığında Hs-CRP düzeindeki azalma Grup I (p=0.05), Grup II(p=0.041) ve Grup III'te (p=0.002) istatistiksel olarak anlamlıydı. IL-6 seviyeleri (pg/ml) ise tedavi sonrası, tedavi öncesi değere göre; Grup I'de 87'den 71'e (p=0,128), Grup II'de 86'dan 82'ye (p=0,594), Grup III' te 127'den 83'e (p=0,028) düşmüştür. IL-6 düzeyi kontrol grubu ile kıyaslandığında ise Grup I (p=0.05) ve Grup III (p=0.001)'te istatistiksel olarak anlamlı azalma izlendi.Sonuç: Atorvastatin ve Dienogest endometriotik odakların gerilemesine neden olmaktadır. VEGF, TNF-α, Hs-CRP ve IL-6 seviyeleri Atorvastatin ve Dienogestin kombine tedavisi sonrası daha etkin azaldığı için endometriozis tedavisinde birlikte kullanılmaları tek tek kullanıma göre daha etkili olmaktadır. Anahtar kelimeler: Atorvastatin; Dienogest; VEGF; TNF-α; Hs-CRP; IL-6; endometriozis; rat modeli

Objectıve: The aim of this study is to investigate the levels of IL-6, Hs-CRP, TNF- α and VEGF in peritoneal fluid and the histopathological effects on peritoneal endometriotic implants after the treatment of endometriosis with dienogest and atorvastatin, alone or in combination, in rats with endometriosis model.Method and Materıals: This study was conducted in Mustafa Kemal University Experimental Research and Animal Experiments Center between June 2015 and August 2015. The study began with 44 rats. Laparotomy was performed 3 times on rats. In the first laparotomy, ectopic endometriotic centers were generated. In the second laparotomy the sizes of centers were measured and peritoneal fluid samples were collected. Then, Atorvastatin(2,5 mg/kg/day oral) to Group 1, Dienogest(0,3 mg/kg/day/ oral) to Group 2, Atorvastatin and Dienogest in combination (2,5 mg/kg/day-0,3 mg/kg/day) to Group 3 has been given with oral gavage tool. Group IV was considered as control group and did not recieve any treatment. After 4 weeks treatment, third laparotomy has been performed to collect peritoneal fluid samples for levels of IL-6, Hs-CRP, TNF-α and VEGF. Endometrial implant volumes were measured and excised for histopathological examination. Histopathologic score of the endometriotic centers of the groups was calculated by head of the department of Pathology. IL-6, Hs-CRP, TNF-α ,VEGF levels and endometrial implant volumes before the treatment were compared with the levels and volumes after the treatment. For these parameters, the three groups were compared with each other and with the control group. Finally, the histopathological scores of the groups were compared with control group.Findings: In the end of study when comparing the groups, surface volumes of peritoneal endometrial implants were decreased significantly. After drug therapy, mean surface volumes of endometrial implants were decreased from 1,87±0,71 to 1,23±0,54 (p=0,018) for group I, from 1,39±0,71 to 0,95±0.48 (p=0.008) for group II and from 1,57±0,66 to 0,83±0,54 (p=0.028) for group III. When compared with the control group, the reduction in three groups were statistically significant. Histopathological scores of endometriotic centers were 1,85±0,69, 1,66±0,5, 0,33±0,51 and 2,80 in group I, II, III and control group, respectively. The lowest histopathologic score was seen at group III, and there was a significant decrease in all groups when compared with the control group. VEGF levels (pg/ml) were decreased from 50,81 to 41,50 (p=0.063) in group I, from 64,57 to 46,88 (p=0.015) in group II, from 64,50 to 43,96 (p=0.028) in group III after the treatment. When compared with the control group the decrease in the VEGF levels after the treatment were statistically significant in group II (p=0.003) and group III (p=0.005). TNF-α levels (pg/ml) were decreased from 199 to 129 (p=0,018) in group I, from 216 to 197 (p=0,260) in group II, from 230 to 167 (p=0.028) in group III after the treatment. When compared with the control group the decrease in the TNF-α levels after the treatment were statistically significant in group I (p=0.001) and group III (p=0.001). Hs-CRP levels (ng/ml) were decreased from 1,05 to 0,28 (p=0,028) in group I, from 0,97 to 0,21 (p=0,008) in group II, from 0,88 to 0,20 (p=0.028) in group III after the treatment. When compared with the control group the decrease in the Hs-CRP levels after the treatment were statistically significant in group I (p=0.05), group II (p=0.041) and group III (p=0.002). IL-6 levels (pg/ml) were decreased from 87 to 71 (p=0,128) in group I, from 86 to 82 (p=0,594) in group II, from 127 to 83 (p=0.028) in group III after the treatment. When compared with the control group the decrease in the Hs-CRP levels after the treatment were statistically significant in group I (p=0.05) and group III (p=0.001).Results: Atorvastatin and Dienogest causes a reduction in endometriotic centers. Because the VEGF, TNF-α, IL-6 and Hs-CRP levels decrease more significantly after the combination treatment with Atorvastatin and Dienogest, in the treatment of endometriosis, using this combination is more effective than single application.Key Words: Atorvastatin; Dienogest; VEGF; TNF-α; Hs-CRP; IL-6; endometriosis; rat model