Soya (glycine max L.)` nın dişi ratlarda reprodüktif sisteme etkilerinin stereolojik olarak araştırılması

Abstract

Bu çalışmada sadece hayvan beslenmesinde değil insan gıdalarında da çeşitli formlarda kendine yer bulan soya bitkisinin dişi genital sistem üzerine etkileri araştırıldı. Çalışmanın ilk aşamasında, Türkiye'de yetişen Glycine max L. bitkisi üzerinde biyolojik aktivite taraması tayini amacıyla n-hekzan, etil asetat ve etanollü ekstreler hazırlanarak ratlara oral yolla 100mg/kg ve 200 mg/kg dozlarda 1 ay süreyle verildi.Deney süresinin sonunda ratların menstrual siklusu hergün vajina smear yöntemiyle takip edilerek diöstrus safhasında olan ratlar ötenazi edildi.Deney sonucunda ratlardan alınan genital sistem organları stereolojik metotlar kullanılarak incelendi. Stereolojik olarak optik disektör metodu ile ovaryumda folikül sayımı yapılırken ovaryum ve uterusun ağırlıkları da ölçülerek değerlendirmeye alındı.Yapılan değerlendirmeler sonucunda başta etanollü ekstre grubu olmak üzere 200 mg/kg dozda soya ekstreleri verilen ratların genital sisteminde bazı değişikliklerin oluştuğu saptandı. Bahsi geçen gruplarda önemli bir canlı ağırlık artışı olmazken vajinal açıklığın, relatif ovaryum ve uterus ağırlığının arttığı, epitelyum hücrelerinin irileştiği, uterusun hiperemik görünümde olduğu, sekonder folikül sayısı artarken sekonder folikül çaplarında küçülme olduğu tespit edilmiştir. Hazırlanan ekstreler üzerinde laboratuvar çalışmaları yapıldıktan sonra, ince tabaka kromatografisinde izoflavon içeriği yoğun olduğu belirlenen ekstre üzerinden izoflavon miktar tayini yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) tekniği kullanılarak yapıldı.Elde edilen bulgular ışığında soya bitkisinin içeriğindeki fitoöstrojenlerin dişi genital sistemi üzerine etkilerinin olduğu ve bu etkinin doza bağlı olarak değişebileceği tespit edildi.

In the present study the effects on the female genital system of soybean which can be found in various forms not only in animal nutrition but also human food have been investigated. For this purpose, the extracts of soya plant which were prepared with n-hexane, ethyl acetate and ethanol were given to rats orally at 100 and 200 mg/kg doses for 1 month. At the end of the experimental period, the rats which were at the stage of diestrus determined by monitoring the menstrual cycle with vaginal smear method, were euthanized. The genital system organs taken from rats were analyzed by using stereological methods. Follicule was counted with the optical dissector metod in the ovaryum as Stereological and the weights of ovaries and uterus were also evaluated. At the end of the evaluations it was determined that some changes occured in the genital system of the rats which were given at 200 mg/kg dose of soy extract, especially the ethanol extract. In the test groups vaginal aperture increased and uterine appeared like hyperemia while significant weight increase did not occur. In addition, the weight of relative ovarium and uterus weight increased and coarsening of epithelial cells was observed. It was identified that diameter of seconder follicule reduced while the number of seconder follicule increased. The amount of isoflavone content was determined by using high pressure liquid chromatography (HLPC) technique on the extract which was determined to have the highest isoflavone content by thin layer chromatography. In the light of the findings of the present study, phytoestrogens in the soya plant were found to have effects on the female genital system and this effect may change according to dose.