Acil serviste takılan santral venöz kateterlerin değerlendirilmesi

Abstract

Son yıllarda acil servislerde takılan santral venöz kateter sayıları giderek artmakta ve özellikle kritik hastaların bakımında önem kazanmaktadır. Çalışmamızda Adnan Menderes Üniversitesi Acil Tıp Anabilim Dalı tarafından acil servis ve acil yoğun bakımda gerçekleştirilen santral venöz kateter işleminin endikasyonları, takılma şekli ve yöntemi ile girişim sırasındaki ve sonrasındaki komplikasyonları araştırmayı amaçladık. Hipotezimiz santral venöz kateter uygulamasının ultrason eşliğinde yapılması antikoagülan ve/veya antiplatelet kullanan hastalarda kullanmayanlara göre kanama komplikasyonu oranını değiştirmeyeceği düşünüldü.Çalışmamıza 15.11.2018-15.10.2019 tarihleri arasında acil servis ve acil yoğun bakımda acil tıp anabilim dalı tarafından santral venöz kateter uygulaması yapılmış, 18 yaşını doldurmuş ve gebe olmayan 178 vaka alınmıştır. Santral venöz kateterizasyon işlemini uygulayan hekim tarafından hastanın yaş, cinsiyet, acil servise başvuru şikayeti, öz geçmişindeki hastalıkları, ilaç kullanımı, santral venöz kateter uygulama yolu ve tarafı, kateter takılma nedeni, hastaya yapılan toplam ponksiyon sayısı, işlem sırasında ultrason kullanımı, başarılı kateterizasyon işlemini gerçekleştiren asistanın kıdemi, komplikasyon durumu, hastanın kan değerleri, kateterin kaç gün kaldığı ve hastanın sonlanımı olgu rapor formuna kaydedilmiştir. Araştırma verileri SPSS 21.0 istatistik programı kullanılarak değerlendirilmiştir.Hastaların yaş ortalaması 67 (18-96 yaş) olarak bulunmuştur. Hastaların %55.6'sı erkek ve %44.4'ü kadın olarak bulunmuştur. Hastaların %36.5'inde antikoagülan veya antiplatelet ilaç kullanım öyküsü mevcuttu. Hastaların acil servise başvuru nedenleri değerlendirildiğinde en sık sebeplerin nefes darlığı, genel durum bozukluğu ve bulantı – kusma gibi dahili sebepler olduğu görülmüştür. Hastaların %50.6'sında tercih edilen yol internal juguler ven olduğu görülmüş ve bunu femoral ven ve subklaviyen ven takip etmiştir. Santral venöz kateter endikasyonlarına bakıldığı zaman en sık sebepler sırasıyla hemodiyaliz ihtiyacı, damar yolu ihtiyacı ve santral venöz basınç ölçümü olmuştur. Hastaların %52.2'sine ilk ponksiyonda başarılı kateterizasyon işlemi gerçekleştirilmiştir. Geriye kalan grupta başarılı kateterizasyon işlemi 2 veya daha fazla ponksiyonda yapılabilmiştir. Hastaların %78.7'sine ultrason eşliğinde santral venöz kateter işlemi uygulanmıştır. Hastaların %44.9'una 2 yıl altında eğitim alan, %33.7'sine 2-3 yıl arası eğitim alan ve %21.3'üne 3 yıl üstünde eğitim alan acil tıp asistanları santral venöz kateter takmıştır. Hastaların kateterleri ortalama olarak 9 gün (1-47 gün) takılı kalmıştır. Hastalarımızda en sık görülen komplikasyonlar ventriküler disritmi ve subkutan hematom olmuştur. Cinsiyet, antikoagülan ve/veya antiplatelet ilaç kullanımı, tercih edilen ven ve işlem sırasında ultrason kullanımı ile komplikasyon durumu arasındaki ilişkiye bakıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç bulunamamıştır. Fakat santral venöz kateter uygulayan hekimin kıdemi ile komplikasyon durumu incelendiğinde hekimlerin kıdemi arttıkça komplikasyon oranlarının arttığı yönünde istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç çıkmıştır.Sonuç olarak antikoagülan ve/veya antiplatelet ilaç kullanımı olan hastalarda acil servis şartlarında ultrason eşliğinde santral venöz kateter uygulaması yapılabileceğini düşünüyoruz.Anahtar Kelimeler: Santral Venöz Kateter, Acil Servis, Komplikasyon.

In recent years, the number of central venous catheters installed in emergency departments has been increasing and gaining importance especially in the care of critical patients. In our study, we aimed to investigate the indications, attachment style and method of the central venous catheter procedure performed by Adnan Menderes University Department of Emergency Medicine in the emergency room and emergency intensive care unit, and the complications during and after the intervention. Our hypothesis was that the application of central venous catheter with ultrasound on patients who used anticoagulants and / or antiplatelet would not change the rate of bleeding complications compared to those who did not use anticoagulants and / or antiplatelet.Central venous catheter was applied to our study between the dates of 15.11.2018-15.10.2019 by the department of emergency medicine in emergency department and emergency intensive care unit, 178 cases over the age of 18 and non-pregnant were included. Patient's age, gender, complaints of applying to the emergency department, his / her illnesses, drug use, central venous catheter route and side, catheter placement, total puncture performed to the patient, ultrasound use during the procedure, seniority of the assistant performing successful catheterization, complication status, blood values of the patient, how many days the catheter was left and the patient's outcome were recorded in the case report form. Research data were evaluated by using SPSS 21.0 statistics program.The average age of the patients was 67 (18-96 years). 55.6% of the patients were male and 44.4% were female. 36.5% of the patients had a history of anticoagulant or antiplatelet drug use. When the reasons for applying to the emergency room were evaluated, it was seen that the most common causes were internal causes such as shortness of breath, general condition disorder and nausea-vomiting. The preferred route was found to be the internal jugular vein in 50.6% of the patients, followed by femoral vein and subclavian vein. When looking at the indications of central venous catheter, the most common causes were hemodialysis need, vascular access and central venous pressure measurement, respectively. Successful catheterization was performed in 52.2% of the patients at the first puncture. In the remaining group, successful catheterization was performed in 2 or more punctures. central venous catheter procedure was applied to 78.7% of the patients with ultrasound. Emergency medical assistants who received 44.9% of the patients under 2 years of training, 33.7% of them received 2-3 years of education and 21.3% of them received training of 3 years, central venous catheter. The catheters of the patients were stuck on average for 9 days (1-47 days). The most common complications in our patients were ventricular dysrhythmia and subcutaneous hematoma. When looking at the relationship between gender, anticoagulant and / or antiplatelet drug use, preferred vein and ultrasound use during the procedure and complication status, no statistically significant results were found. However, when the seniority of the physician who performed central venous catheter was examined, it was found that there was a statistically significant result that the complication rates increased as the seniority of the physicians increased.As a result, we think that in patients with anticoagulant and / or antiplatelet drug use, central venous catheter can be performed under emergency conditions under ultrasound.Keywords: Central Venous Catheter, Emergency Room, Complication.