Yoğun bakım hemşirelerinin santral venöz kateter takibine ilişkin bilgi düzeylerinin tespiti

Abstract

Santral venöz kateterler (SVK) yoğun bakım ünitelerinde özellikle, yaygın olarak kullanılan girişimsel bir yöntemdir. Santral venöz kateterlere bağlı ortaya çıkan komplikasyonlar hastaların hastanede kalış sürelerini, maliyetlerini, mortalite ve morbidite oranlarını artırmaktadır. SVK bakımından öncelikli olarak hemşire sorumludur ki hemşirelerin sağladığı uygun bakım, katetere bağlı diğer komplikasyonların gelişme oranını azaltabilmektedir. Bu çalışmada yoğun bakım hemşirelerinin santral venöz kateterlerin bakımı ve takibine yönelik bilgi düzeylerini incelenmek amacıyla planlanmıştır.Tanımlayıcı tipteki bu çalışmanın verileri 1 Kasım-31 Aralık 2012 tarihleri arasında toplanmıştır. Çalışmaya yoğun bakım ünitesinde çalışan 102 hemşireden, gönüllü olarak katılmak isteyen 68 hemşire alınmıştır. Veriler araştırmacı tarafından demografik ve SVK bakım ve takibine ilişkin sorulardan oluşturulan veri toplama formu aracılığıyla yoğun bakım hemşiresi ile görüşerek toplamıştır. Katılımcı hemşirelerin SVK bakım ve takibine ilişkin 14 sorunun her biri bir puan üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma verileri SPSS 15.0 for windows programı kullanılarak tek yönlü varyans analizi, yüzde ve ortalama olarak hesaplanmıştır.Çalışmaya katılan yoğun bakım hemşirelerin %36.8'i 26-33 yaş aralığında, %45.6'sı sağlık Meslek lisesi mezunu, %55.9'u bir yıldan daha az süredir yoğun bakım ünitesinde çalışıyor oldukları bulunmuştur. Hemşirelerin SVK bakım ve takibine ilişkin bilgi düzeyi ortalama puanları 6.81±2.3 olarak saptanmıştır. Hemşirelerin SVK bakımı ve takibine ilişkin sorulardan en fazla SVK' inden partiküllü sıvı gönderilmemesi, çok lümenli SVK'nin bir lümeninin parenteral beslenme için ayrılması gerektiğini bilirken, en az olarak SVK bakımının amacının ` kateter enfeksiyonunu önlemek`, `vücut sıvı volümünü değerlendirmek` olduğunu bilmişlerdir.Çalışma bulgularına göre, hemşirelerin büyük çoğunluğunun SVK komplikasyonlarını önlemeye yönelik bakım ve takibine ilişkin bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu saptanmıştır. Güvenli ve doğru bir SVK işleyişi için iyi bir teorik bilgi ve deneyim gerektirmektedir. Hemşirelik eğitimi verilen eğitim kurumlarında öncelikli olarak kateter bakımına ilişkin bilgilerin verilmesinin sonrasında ise sağlık hizmeti veren kurumlarda küçük gruplar halinde hemşirelere SVK' ya ilişkin hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesinin, pratik uygulamaların gösterilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

Central venous catheters (CVCs) arean interventional methods which are commonly used especially in intensive care units (ICU). The complications occurring due to central venous catheters increase the patients'duration of hospital stay, costs, and mortality and morbidity rates. Nurses are primarily responsible for central venous catheter care since the proper care provided by the nurses can decrease the complication rate occurring due to catheters. This study aimed to investigate the knowledge level of the intensive care unit nurses about the central venous catheter care and follow-up.The data of this descriptive study were gathered between 1 November2012 and 13 December 2012. Of the 102 nurses working in the intensive care unit, 68 nurses volunteer for participating in this study were enrolled as participants. The data were collected through interviewing the ICU nurses via data collection form including questions about demographic characteristics and central venous catheter care and follow-up by therese archer. Fourteen questions regarding central venous catheter care and follow-up were evaluated by giving one point for each. The data were analyse dusing one-wayANOVA, percentage and mean with SPSS 15.0for Windows.It was found that 36.8% of the intensive care nurses participated in the current study were between the age range of 26 to 33 years, 45.6% of them were the Vocational high school graduates, 55.9% of them were working in intensive care unitless than one year. Mean score of nurses' level of knowledge related to CVC care and follow-upwas 6.81.Among the questions regarding CVC care and follow-up, nurses gave correct answers mostly to the ones related to the need of not sending particulate liquid from CVC and leaving the one lumen of the CVC multi-lumen for parenteral nutrition while they knew that the aim of CVC care is `to prevent catheter infection` and `to evaluate volume of bodily fluids`.According to the findings of the study, it was revealed that most of the nurses' levelsof knowledge related to care and follow-up for preventing CVC complications were not sufficient. A reliable and right operation of CVC requires appropriate theoretical knowledge and experience. It is thought that it will be useful firstly to give information related to catheter care in the institutions providing nursing education, and then to arrange in-service training programmes about CVC and to show its practical applications for nurses in small groups in the institutions offering health service.