Akdeniz ve Ege bölgelerindeki önemli vektör sivrisinek türlerinin kan emme tercihlerinin moleküler yöntemlerle belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada ülkemizin Akdeniz ve Ege bölgelerinde yayılış gösteren ve Dünya'nın pek çok coğrafik bölgesinde Sıtma, Sarı Humma, Dangue Humması ve Japon Ensefaliti gibi önemli insan hastalıklarına vektörlük yapabilen Anopheles sacharovi, Culex pipiens, Culex tritaeniorhynchus, Aedes aegypti ve Aedes albopictus türlerinin kan emme tercihlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Akdeniz ve Ege bölgelerinde yer alan kırsal yaşam alanlarında Mayıs 2017 - Temmuz 2019 döneminde hedef türlerin kan emmiş dişi örnekleri ahır, ev, odunluk, kümes ve kiler gibi kapalı alanlardan toplanmıştır. Elde edilen örneklerin bir kısmı sıvı azot tankında korunmuş olarak, bir kısmı da soğutucular ile canlı olarak laboratuvara taşınmıştır. Türlerin kan emme tercihlerinin belirlenmesinde örnekleme alanlarından elde edilen kan emmiş dişilerin her birinden genomik DNA izolasyonu yapılmıştır. Elde edilen DNA'lar kullanılarak mitokondriyal sitokrom b gen bölgesinin Multipleks PZR yöntemiyle çoğaltılması yapılmış ve oluşturdukları bant profiline dayalı olarak da türlerin beslenme kaynakları tespit edilmiştir. Sonuçlar, An. sacharovi için analiz edilen 445 örneğin 2'sinin köpeklerden, 9'unun kuşlardan, 434'ün de ineklerden kan emdiğini göstermiştir. Cx. pipiens'in analiz edilen 97 örneğinin hepsinin kuşlardan, Cx. tritaeniorhynchus'un analiz edilen 216 örneğinin de ineklerden kan emdiği belirlenmiştir. Laboratuvarda aynı anda fare ve kuş kanları sunulmuş ve yapay olarak beslenmeleri sağlanmış 83 Ae. aegytpi örneğinin 20'sinin kuştan, 63'ünün fareden kan emdiği, 86 Ae. albopictus örneğinden 58'inin fareden, 28'inin kuştan kan emdiği belirlenmiştir.

In this study, it is aimed to determine the bloodmeal preference of the Anopheles sacharovi, Culex pipiens, Culex tritaeniorhynchus, Ae. aegypti and Ae. albopictus species that can spread in the Aegean and Mediterranean regions of Turkey and can be the important vector species of important diseases such as Malaria, Yellow Fever, Dengue Fever and Japanese encephalitis in any geographic regions of the World. For these purposes, in May 2017- July 2019 the samples of the engorged females were collected from the closed areas such as barn, house, wood shed, poultry house and pantry in the rural living areas in the Aegean and Mediterranean regions. Some of the samples were preserved in liquin nitrogen tank and some of them were transferred to the laboratory alive with refrigerants. Genomic DNA isolation was performed from each of the blood fed females obtained from sampling areas in order to determine bloodmeal preference of the species. Multiplex PCR method was used to amplify the mitochondrial cytochrom b gene region using the obtained DNAs. Results show that; among collected 445 An. sacharovi samples 2 dog, 9 bird and 434 cow blood determined. Among collected 97 Cx. pipiens samples, all of them determined as bird blood. And lastly, among collected 216 Cx. tritaeniorhynchus samples, all of them determined as cow blood. 83 Ae. aegypti samples that artificially bloodfed from bird and mice; 20 of them fed on bird, 63 of them fed on mice. Accordingly, 86 Ae. albopictus samples that artificial bloodfed from bird and mice; 58 of them fed on mice, 28 of them fed on bird.