Esansiyel hipertansiyonlu hastaların tedaviye uyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma esansiyel hipertansiyon hastalarının yaşam doyumu ve tedaviye uyumunu etkileyen faktörleri, tedaviye uyum ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmaya; 01.12.2016-30.06.2017 tarihleri arasında Aydın Devlet Hastanesi Kardiyoloji Kliniği ve Polikliniğine başvuran en az altı aydır esansiyel hipertansiyon tanısı almış, antihipertansif ilaç kullanan, bilişsel işlevleri etkileyecek rahatsızlık veya hastalığı olmayan, 18 yaş ve üzeri, iletişim kurabilen ve çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 774 hasta oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra yüz yüze görüşme yöntemiyle, hasta dosya kayıtları ve bilgisayar veri kayıtları incelenerek toplanmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan `Hasta bilgi formu`, `İlaca bağlılık/Uyum Öz-Etkililik Ölçeği`, `Yaşam Doyumu Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, Kolmogorov Simirnov Normallik Testi, Bağımsız gruplar Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis Varyans analizi, Pearson korelasyon analizi istatistiksel yöntemleri kullanılmıştır.Çalışmaya katılan hastaların %31' i 65-74 arası yaş grubunda, %51,6' sı kadın, %76,1' i evli, %56,7' si ilköğretim mezunu, %88,2' sinin sosyal güvencesi bulunmakta, %42,5' i ilçede yaşamakta, %38,5' i emekli, %81' i çekirdek aile yapısına sahip, %53,2' sinin, geliri giderine denk, %81,7' sinin herhangi bir zararlı alışkanlığı bulunmamaktadır.Esansiyel hipertansiyonlu hastaların yaşam doyumu ölçeği puan ortalaması 20,87; ilaca bağlılık/uyum öz-etkililik ölçeği puan ortalaması 64,57 olarak bulunmuştur.Yaş, medeni durum, sosyal güvence, yaşadığı yer, aile tipi, gelir durumu değişkenlerinin yaşam doyumunu etkilediği (p<0,05), cinsiyet, öğrenim durumu, meslek, zararlı alışkanlık değişkenlerinin de yaşam doyumunu etkilemediği tespit edilmiştir (p>0,05).Yaş, öğrenim durumu, sosyal güvence, yaşadığı yer, meslek, zararlı alışkanlık durumunun tedaviye uyumu etkilediği (p<0,05), cinsiyet, medeni durum, aile tipi, gelir durumu değişkenlerinin de tedaviye uyumu etkilemediği tespit edilmiştir (p>0,05).Hipertansiyon eğitimi alma durumu, stres yaratan faktör bulunma durumu, stresle başetme yöntemi kullanma durumunun yaşam doyumunu etkilediği saptanmıştır (p<0,05).Hipertansiyon kontrollerini yaptırmama nedeni, antihipertansif ilaç kullanma süresi, ilacı alma durumu, hipertansiyon eğitimi alma durumu, egzersiz yapma durumunun tedaviye uyumu etkilediği tespit edilmiştir (p<0,05).Hastaların yaşam doyumu ve ilaca bağlılık/uyum öz-etkililik durumu arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde bir ilişki saptanmış olup (r=0,154, p=0,000), hastaların tedaviye uyumu arttıkça yaşam doyumlarının da arttığı görülmüştür.Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; tedavinin etkinliliğini ve sürekliliğini sağlamak yaşam doyumunu artırmak için aile üyelerinin bilgilendirilmesi, bireyin kronik hastalıkla baş edebilmesi için sosyal desteklerinin artırılması, tekrarlı eğitimlerle hastaların tedavi uyumunun güçlendirilmesi, egzersiz, beslenme, kişilerarası destek, stres yönetimi, sağlık sorumluluğu, kilo kontrolü vb. konularda sağlığı geliştiren davranışların kazandırılmasına yönelik hemşirelik girişimlerinin planlanması, araştırma sonuçlarının sahaya uyarlanması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Hipertansiyon, tedaviye uyum, yaşam doyumu

This study was carried out as a descriptive study in order to investigate the factors affecting treatment adherence and the relationship between life satisfaction and treatment adherence. The sample of the study consisted of 774 patients who admitted to the Cardiology Clinic and Polyclinic of the Aydın State Hospital between the dates of 01.12.2016 and 30.06.2017, who were diagnosed with essential hypertension for at least six months, who had neither disorder nor disease that affect cognitive functions. The data were collected by face to face interview method and by reading patient files and computer records. The `Patient Information Form`, `Drug Adherence/Self-Efficacy Scale` and `Life Satisfaction Scale` which were prepared by the researcher, were used for data collection.The following statistical methods were used to evaluate the data of the study: Descriptive statistics, Kolmogorov Simirnov Normality Test, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis, Pearson Korelasyon.31% of the participated were in the 65-74 age group; 51.6% of them were female; 76.1% of them were married; 56.7% of them were primary school graduates; 88.2% of them had social security. 42.5% of them live in the district; 38.5% of them were retired; 81% of them had nuclear families; the in comes of %53.2 of them were equal to their expenses; 81.7% of them had no harmful habit.The mean score of the patients with essential hypertension on the life satisfaction was 20.87 while their mean score on the drug adherence/self-efficacy scale was found to be 64.57.The variables of age, marital status, social security status, place of residence, family type, in come status affected the life satisfaction of the patients (p<0.05) while the variables of gender, educational status, occupation status, harmful habit status did not affect the life satisfaction of the patients (p>0.05).The variables of age, education level, social security status, place of residence, occupation status, harmful habit status affected the patients' treatment adherence (p<0.05) while the variables of gender, marital status, family type and in come status did not affect the patients' treatment adherence (p>0.05).The variables of hypertension training status, stress factor status and the way of stress coping were found to affect life satisfaction (p<0.05).The variables of the cause of not having follow-up examinations, the duration of antihypertensive drugusage, medication usage status, hypertension education status, exercise status were determined to affect the patients' treatment adherence (p<0.05).A significant positive correlation was found between life satisfaction and drug adherence/ self-efficacy status of the patients (r=0.151, p=0.000). It was found that the patients' life satisfaction increased as the patients' treatment adherence increased.According to the results of the study, informing the patients' family members to ensure the effectiveness and continuity of the treatment and to increase the life satisfaction of the patients, increasing the social support for the individual to cope with chronic disease, strengthening the treatment adherence of patients with repetitive training, planning of nursing interventions to improve health-promoting behaviors in terms of exercise, nutrition, interpersonal support, stress management, health responsibility, weight control and etc. And adapting the results of the studies to the field are recommended.Keywords: Hypertension, treatment adherence, life satisfaction