1945-1960 dönemi Ortadoğu`da ABD-SSCB rekabeti: Mısır örneği

Abstract

Soğuk Savaş, İkinci Dünya Savaş'ı sonrasında ortaya çıkan yeni dünya düzeni çerçevesinde ABD ve SSCB'nin karşı karşıya geldikleri yepyeni bir hegemonya mücadelesinin ve bunun içini dolduran ideolojik çarpışmanın yaşandığı dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilindik emperyalist politikaların yanı sıra değişen teknoloji ve dünya siyasi şartlarının da etkisiyle iki büyük güç arasında yaşanan mücadele bütün bir 20. Yüzyılı tek başına etkilemeyi ve biçimlendirmeyi başarmıştır. Bu süreçten en çok etkilenen bölgelerin başında hiç kuşkusuz Ortadoğu coğrafyası gelmektedir. Özellikle moderniteyle tanışmasından itibaren hem stratejik konumu hem de sahip olduğu doğal kaynaklar sebebiyle öteden beri büyük güçler için bir çekim alanı olagelen bu coğrafya, Soğuk Savaş ile birlikte ABD ve SSCB arasında yaşanan nüfuz alanı yaratma ve hegemonya çerçevesini genişletme mücadelesinin tezahür ettiği önemli alanlardan bir tanesi olmuştur. Ortadoğu coğrafyası içerisinde her daim kültürel ve tarihsel derinliği ile kendine özgü bir siyasi alan teşkil eden Mısır ise sözü edilen bu güç mücadelesinin üzerinde yaşandığı alanlardan belki de en önemlisidir.Çalışmanın amacı Soğuk Savaş'ın ilk dönemi olarak gösterebileceğimiz 1945-1960 yılları arasında iki büyük güç olan ABD ve SSCB'nin Ortadoğu politikalarını Mısır'ı örnek alarak incelemeye çalışmaktır. Bu bağlamda adı geçen dönemde Mısır'da yaşanan belli başlı siyasal gelişmeler gerek Ortadoğu denkleminde gerekse küresel siyasi hegemonya mücadelesi kapsamında değerlendirilmeye çalışılacaktır.Çalışmada öncelikli olarak konu üzerine bu güne dek literatüre girmiş kitaplar ve çeşitli yerli ve yabancı dergilerde yayımlanmış akademik makaleler ana kaynaklar olarak kullanılacaktır. Bunlara ek olarak başta Web kaynakları olmak üzere diğer gereken literatür araştırmaları yapılarak konuyla ilgili belge ve veriler toplanacaktır.ANAHTAR KELİMELER: Soğuk Savaş, ABD, SSCB, Ortadoğu, Mısır

The cold war occured after the World War II as a new order of the World, in which a friction between USA and USSR arose from a struggle of hegemony. Aside from the familiar imperialistic politics; the struggle between the two great powers under the influence of the altering political conditions and amending technology, has affected and shaped the 20th century alone. Middle east was undoubtedly the most influenced region in this procedure world wide. Considering the strategical location and the natural resources it has; particularly after its introduction with modernity, the ceaseless attraction of this region has become one of the prominent issues of the struggle of expanding the influences and hegemony between USA and USSR. Having a unique political impact with its eternal cultural and historical deepness, Egypt was perhaps the most important one among the living fields of this struggle of dominance.The aim of the current study is to analyze the Middle Eastern politics of USA and USSR between 1945 - 1960 with special emphasis to Egypt. In this context, the leading political developments occured in Egypt during the aforementioned period will be assessed considering both the dynamics of Middle East and global competition of hegemony.KEYWORDS: Cold War, ABD, USSR, Middle East, Egypt