Bursa`nın üç farklı bölgesinde poliklorlu bifenillerin (PCB`ler) zeytin ağacı ve çam ağacı bileşenleri kullanılarak biyoizlenmesi ve kaynak belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Bursa Uludağ Üniversitesi'nde atmosferik poliklorlu bifenil (PCB) seviyelerinin belirlenmesi ve olası PCB'lerin kaynaklarının tespit edilmesi amacıyla 2016 yılı boyunca iki bölgeden (U2‒GK) zeytin yaprakları ve dalları, üç bölgeden ise (U1, U2 ve GK) çam iğneleri ve dalları da toplanmıştır. PCB konsantrasyonlarını belirlemek için bir‒ ve iki‒yıllık zeytin ve çam dalları ile iğneler örneklenmiştir. Partikül fazdaki PCB'ler için toplanan zeytin ve çam yapraklarının yüzeyi hafifçe kâğıt peçeteyle silinmiştir. Peçete örnekleri, silinmiş zeytin yaprağı ve çam iğnesi örnekleri ayrı ayrı analiz edilmiştir. Ayrıca GK bölgesinde hasat döneminde zeytin meyvesi örneği de toplanmış ve analiz edilmiştir. Zeytin ağacı bileşenlerinde ortalama PCB konsantrasyonları 1,56±0,47 ile 14,5±5,25 ng/g KM arasında değişmiş iken çam ağacı bileşenlerinde 2,64±0,56 ile 7,47±2,10 ng/g KM aralığında değişmiştir. Kentsel bölgedeki PCB konsantrasyonları yarı‒kırsal bölgelerden daha yüksek bulunmuştur. Ölçülen PCB konsantrasyonları literatürle karşılaştırılmış ve elde edilen sonuçların önceki çalışmalarda rapor edilen değerler arasında kaldığı görülmüştür. PCB'lerin kaynak analizinde PMF metodu kullanılmıştır. PMF analizleri sonucunda U1, U2 ve GK bölgelerinde tespit edilen PCB'lerin kaynağının uzun menzilli atmosferik taşınma ve ikincil kaynaklardan buharlaşmalar olduğu tespit edilmiştir. Tüm bölgelerde en yüksek PCB seviyeleri zeytin yapraklarında ve çam iğnelerinde belirlenmiştir. Genel olarak, bulgular zeytin ve çam ağaçlarının PCB'lerin izlenmesi için uygun medya olduğuna işaret etmiştir.Anahtar Kelimeler: PCB, ağaç bileşenleri, PMF

In this study, in order to determine atmospheric polychlorinated biphenyl (PCB) levels and indentify possible sources of PCBs in the Bursa Uludağ University, olive leaves and branches from two sites (U2‒GK) and pine needles and branches from three sites (U1, U2 and GK) were collected during 2016 year. One‒ and two‒year olive and pine branches, one‒and two‒year needles were sampled to determine PCB concentrations. For particle phase PCBs, the surface of olives leaves and pine needles collected were slightly wiped off by paper napkin. The paper napkin samples and the wiped olive leaf and pine needle samples were analyzed separately. In addition, olive fruit samples were analyzed in the GK site during harvest period. While the mean PCB concentrations in olive tree components ranged from 1.56±0.47 to 14.5±5.25 ng/g DW, pine tree components ranged between 2.64±0.56 and 7.47 ± 2.10 ng/g DW. PCB concentrations measured in the urban site were higher than in semi‒rural sites. The measured PCB concentrations were compared within the literature and remained with the reported values in previous studies. The PMF method was used in the source analysis of PCBs. As a result of the PMF analysis, long‒range atmospheric transport and evaporation from secondary sources were detected as possible sources of the PCBs measured in the U1, U2 and GK sites. The highest PCB levels in all sites were determined in olive leaves and pine needles. Overall the results indicated that the olive and pine trees are suitable matrixes for monitoring of PCBs.Key words: PCB, tree components, PMF