Özbekistan`da eğitim binalarının sürdürülebilirlik bağlamında incelenmesi: Taşkent 198.mektep örneği

Abstract

Bina tasarımı ve yapım süreçlerinde sürdürülebilirlik anlayışına önem verilmemesi, küresel ısınmanın artması, iklim değişikliklerinin yaşanması ve enerji kaynaklarının tükenmeye başlaması üzerinde büyük ölçüde olumsuz bir etki oluşturmaktadır. Bu olumsuz etkileri azaltma amacıyla yapım endüstrisinde, çevre dostu, doğal kaynakları verimli kullanabilen bina tasarımı anlayışı önem kazanmıştır. İlk kez 1987 yılında Birleşmiş Milletler tarafından yapım alanında sürdürülebilirliğin gerekliliğine resmiy şekilde dikkat çekildikten sonra, konuya verilen önem 1990'lardan itibaren hızla artmıştır. Günümüzde farklı bina tipolojileri açısından sürdürülebilir yapım olanakları değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, eğitim mekanları tasarımında sürdürülebilirlik konusunda çözümler geliştirilmesi özel bir önem taşımaktadır. Okul binalarının sürdürülebilir tasarım anlayışına uygun olarak tasarlanması sayesinde, çocukların ve gençlerin yaşam kaynaklarını koruyabilecek düzeyde bilinçli olmasını sağlamak ve sağlıklı gelişimlerini, öğrenme süreçlerinde desteklemek olanaklı hale gelmektedir. Bu açıdan, hem yeni okul binalarının elde edilmesi, hem de mevcut okullardaki olanakların geliştirilmesinde, tasarım süreçlerinde sürdürülebilirliğin temel kriterlerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte dünya genelinde, sürdürülebilir yapım ilkeleri doğrultusunda tasarlanmış okullar genele göre az sayıdadır. Gelişmekte olan ülkelerde daha az sayıda örnek uygulama görülmektedir. Dolayısıyla, mevcut eğitim ortamlarının geliştirilmesine ışık tutacak çalışmalar, bu alandaki eksikliğin giderilmesi yönünde yol gösterici olmaktadır. Bu kapsamda çalışmada, mevcut eğitim ortamlarının sürdürülebilirlik açısından olumlu koşullara ulaşmasına katkı sağlayacak bir yöntem sunabilmek amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında okul tasarımında sürdürülebilirlik açısından önemli temel konular araştırılmış; sürdürülebilirlik kriterlerine göre tasarlanmış başarılı okul yapıları incelenmiş; gelişmekte olan bir ülke Özbekistan'da yapım endüstrisi ve eğitim mimarisinde sürdürülebilirlik anlayışının yeri değerlendirilmiş ve Taşkent şehrinde mektep olarak tanımlanan, ülkede en yaygın olan tip proje okulların niteliği sürdürülebilir bina tasarımı kriterleri bağlamında incelenmiştir. Alan çalışmasında, tip projenin uygulandığı 7-16 yaş arasında çocuklara eğitim verilen `198. Mektep` binası örnek olarak seçilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilirlik, sürdürülebilir mimarlık, sürdürülebilir eğitim binaları .

The lack of emphasis on sustainability in building design and construction processes has a major negative impact on increasing global warming, climate change, and the depletion of energy resources. In order to mitigate these negative effects, the concept of building design, which is environmentally friendly and able to use natural resources efficiently, has gained importance in the construction industry. The importance given to the issue increased rapidly since the 1990s after the United Nations first noted the necessity of sustainability in construction in 1987. Today, sustainable building opportunities are being evaluated in terms of different building typologies. Nevertheless, the development of solutions to ensure sustainability in the design of educational institutions is of particular importance. Thanks to the design of school buildings in accordance with the sustainable design approach, it becomes possible to ensure sufficient awareness of children and youth to protect their vital resources and support the processes of their healthy development and learning. In this regard, it is necessary to assess the main sustainability criteria in the design processes both when acquiring new school buildings and when developing facilities in existing schools. However, there are a small number of schools in the world that are designed in accordance with the principles of sustainable construction. Fewer case studies are seen in developing countries. Therefore, studies that shed light on the development of the existing educational environment, provide recommendations for addressing shortcomings in this area. In this context, the aim of the study is to provide a method that will help to achieve positive conditions in terms of sustainability in modern educational environments. The study examined the main problems in terms of sustainability in school design. Successful school structures designed according to sustainability criteria were studied. The importance of sustainability in the construction industry and educational architecture in a developing country was assessed, and the quality of the most common type of schools in Tashkent was evaluated in terms of sustainable building design criteria. In the field, school No.198. in Tashkent was chosen as an example.Keywords: Sustainability, sustainable architecture, sustainable schools