Türkiye`de vergi mükelleflerinin eğitim düzeyi ile vergi bilinci ilişkisi: Aydın il örneği

Abstract

Geçmişten günümüze vergi gelirleri devletler için en önemli gelir kaynağı olmuştur. Bu gelir kaynağının olması gerektiği gibi etkin bir şekilde tahsilâtının yapılabilmesinin birinci şartının, vergi mükelleflerinin, öncelikle kamusal hizmetlerin sunulabilmesi için vergi gelirlerine ihtiyaç olunduğunun bilincinde olması gerektiğini söyleyebiliriz. Bu bilinç, vergi ödevlerinin tam ve zamanında yerine getirilmesini sağlayacaktır. Vergi yükümlülerinin vergi uygulamaları karşısındaki tutum ve davranışları, devletlerin vergiden elde ettikleri gelirleri etkilemektedir. Bu bağlamda, mükelleflerde vergi bilinci olgusunun yerleşmesi oldukça önemlidir. Vergi bilinci, bireysel nitelikte olabildiği gibi toplumsal nitelikte de karşılığı olan bir kavramdır. Bu bilincin hem bireysel hem de toplumsal düzlemde yerleşebilmesini etkileyen önemli faktörler bulunmaktadır. Kişisel ve toplumsal eğitim düzeyi bu faktörlerden biri, belki de en önemlisidir. Bireyin aldığı eğitim seviyesi ve kalitesi, kişisel vergi bilincinin oluşmasını etkileyecek, bu bireysel yaklaşım toplumsal bir kimliğe de kavuşacaktır. Vergi bilincinin toplumda gerektiği gibi yerleşmemesi hâlinde ise, mükelleflerin vergiye bakış açıları olumsuz bir seyir alacaktır. Bu da toplumun vergiye karşı ciddi bir reaksiyon göstermesine sebebiyet verecektir. Çalışmamızda, eğitim düzeyi ile birçok parametre (vergi türü, gelir seviyesi, meslek, vergiye bakış açısı v.b.) karşılaştırılmış ve dolayısı ile eğitim düzeyi ile vergi bilinci arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Çalışmada Aydın İli genelinde 409 vergi mükellefi ile anket çalışması yapılmış, sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Mükelleflerin eğitim seviyeleri ile vergi bilinci düzeyleri arasında bir ilişki bulunup bulunmadığı, eğitim seviyesinin vergi bilincinin yerleşmesinde etkin bir faktör olup olmadığı sorularına, bu çalışmada, cevap bulunmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda eğitim düzeyi ile vergi bilinci, algısı ve okuryazarlığı arasında anlamlı farklar saptanmıştır.

Tax revenues have become the most significant income source from the past to the present day. We can say that the first condition of collecting this income source to be done effectively as required is that the taxpayers should be aware of the need for tax revenues primarily to be able to deliver public services. This consciousness will provide to fulfil tax duties in a complete way just in time. Attitudes and behaviours of the taxpayers against tax applications influence tax revenues of the states. Therefore, tax awareness development in taxpayers is quite significant. Tax awareness is a concept that can match with individual quality and also with social quality. There are significant factors affecting the settlement of this awareness both on individual and social level. Personal and social education level is one of these factors, perhaps the most significant one. The level and the quality of the education the individual has received will affect the personnel promotion of the tax awareness and this personal approach will also develop into a social identity. In case the tax awareness is not launched in the society, point of views of the taxpayers for tax will turn to be a negative process. This will eventually cause the society to demonstrate serious reactions against tax. In our study, many parameters (such as tax type, income level, profession, views for tax, etc.) were compared with the education level and hence the relation between the education level and tax awareness was evaluated. In this study, a questionnaire was conducted with 409 taxpayers in the Aydın Province and the results were evaluated statistically. In this study, it was tried to find answers for the questions whether there is a correlation between the education levels of the taxpayers and their tax awareness levels and whether the education level is an effective factor in developing tax awareness.